Hücreler yapılarına göre;
1. Prokaryot ve
2. Ökaryot olmak üzere iki grupta incelenirler.

1. Prokaryot Hücre
► Zarla çevrili çekirdek ve zarlı organelleri bulunmayan hücrelerdir.
► Prokaryotik canlıların hepsi bir hücrelidir. Bakteriler, siyanobakteriler ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahiptir.
► Prokaryot hücrelerin en belirgin özelliği, zarla çevrili bir çekirdek yapılarının olmamasıdır.
► Zarlı organeller de bulunmaz. Organel olarak sadece ribozom bulundururlar. Ribozom zarsız bir organeldir. Protein sentezinde görev alır.
► Kalıtım materyali (DNA) sitoplazma içerisinde dağınık olarak bulunur.
► Bu canlılardaki bütün metabolizma olayları, sitoplazma ve hücre zarındaki yapılarda gerçekleşir.
► Kemosentez olayını sadece prokaryotik canlılardan bazı bakteriler ve arkeler gerçekleştirir.
Prokaryot Hücrelerde Bulunan Yapılar
♦ Hücre zarı
♦ Sitoplazma
♦ DNA ve RNA
♦ Ribozom

2. Ökaryot Hücre
► Çekirdek zarı ve zarlı organelleri bulunan gelişmiş hücrelerdir. Zarsız organellere de sahiptirler.
► Ökaryot hücreye sahip canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilirler.
► Kalıtım materyali (DNA) çekirdekte bulunur.
► Örnek canlılar; Protistler, mantarlar, bitkiler, hayvanlardır.
Ökaryot Hücrelerde Bulunan Yapılar
♦ Hücre zarı
♦ Sitoplazma
♦ DNA ve RNA
♦ Ribozom
♦ Çekirdek, çekirdekçik
♦ Diğer zarlı ve zarsız organeller (Mitokondri, golgi, lizozom, sentrozom, koful, endoplazmik retikulum, peroksizom vb.)

Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerde Bulunan Ortak Yapılar
► Hücre zarı
► Sitoplazma
► Kalıtım materyali (DNA, RNA)
► Ribozom organeli
|
Prokaryot hücre yapısına sahip organizmaların (bakteri ve arkelerin) bazı belirleyici özellikleri vardır. Şöyle ki;
|
| Bir hücreli olması, hücre duvarı taşıması prokaryot olduğunu kanıtlamaz. Çünkü bu özellikler bazı ökaryot hücreliler için de geçerlidir. |
Konuya Ait Çıkmış Sorular
Bir hücrenin,
I. Ribozom,
II. Hücre duvarı,
III. Mitokondri
Yapılarından hangilerine sahip olması ökaryot hücre olduğuna karar vermek için kullanılabilir?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Yalnız IDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Hücre ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
(2011-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Ökaryotik hücrelerde zarlı organeller bulunur.Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Bir hücrenin bakteri, mantar veya bitki hücresi olduğuna karar vermede aşağıdakilerden hangisinin kullanılması yeterlidir?
(2017-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Hücre duvarının kimyasal içeriğinin saptanmasıDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Konu İle İlgili Sorular
Canlı hücrelerde görülen;
I. Yağ moleküllerinin sentezinde görev alır.
II. İlaçların ve alkollerin zehirleyici etkilerini yok eder.
III. Kalsiyum iyonlarını depolar.
Görevleri hangi hücre organeline aittir?
A. Endoplazmik retikulumDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Aşağıda verilen hücre organellerinden hangisi zarlı bir yapıya sahip değildir?
A. Kontraktil kofulDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Ökaryot bir hücrenin çekirdeğinde;
I. Kromatin
II. Ribozom
III. Mitokondri
IV. RNA
Yapılarından hangileri bulunmaz?
A. Yalnız IIDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Aşağıda verilen organel çiftlerinden hangisinde oksijen tüketimi gerçekleşir?
A. Kloroplast-mitokondriDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Bir hücrenin,
I. Ribozom,
II. Hücre duvarı,
III. Mitokondri
Yapılarından hangilerine sahip olması ökaryot hücre olduğuna karar vermek için kullanılabilir?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Yalnız IDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Açıklaması:
Bu soru, hücre organelleri ve ökaryotik ile prokaryotik hücrelerin özellikleri konusunu kapsamaktadır. Özellikle, hücrelerin hangi yapıları içerdiğine bakılarak ökaryotik hücre olup olmadığının belirlenmesi incelenmektedir.
Bu nedenle, bir hücrenin ökaryotik olup olmadığını anlamak için en belirleyici yapı mitokondridir. Hücrenin mitokondriye sahip olması, onun ökaryotik hücre olduğunu gösterir.
Hücrenin genel yapısı ile ilgili,
I. Ribozom bulundurma
II. Çok hücreli olma
III. Doğrusal yapılı kalıtım materyali taşıma
Özelliklerinden hangileri prokaryot ve ökaryot hücrelere sahip canlılarda ortak gözlenir?
A. Yalnız IDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Açıklaması:
• Protein sentezini gerçekleştiren zarsız hücresel eleman ribozom, prokaryot ve ökaryot hücreli canlılarda ortaktır.
• Çok hücreli olma prokaryot canlılarda gözlenmez.
• Prokaryot hücreli canlılarda halkasal DNA bulunur.
Bir hücrenin bakteri, mantar veya bitki hücresi olduğuna karar vermede aşağıdakilerden hangisinin kullanılması yeterlidir?
(2017-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Hücre duvarının kimyasal içeriğinin saptanmasıDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Açıklaması:
📌 Açıklama: Bakteri, mantar ve bitki hücrelerinin her biri hücre duvarına sahiptir. Ancak bu hücre duvarlarının kimyasal yapıları farklıdır, bu nedenle ayırt edici tanı için kullanılabilir.
Hücre duvarı kimyasal yapıları:
|
Hücre Tipi |
Hücre Duvarı Yapısı |
|---|---|
|
Bakteri |
Peptidoglikan |
|
Mantar |
Kitin |
|
Bitki |
Selüloz |
➡ Bu farklılık, hücrenin hangi gruba ait olduğunu kesin olarak belirlemede kullanılır.
Diğer şıklar neden yetersiz veya yanlış?
B) Ribozomun varlığının saptanması ❌ ➤ Tüm canlı hücrelerde bulunur. Ayırt edici değildir.
C) Endoplazmik retikulumun varlığı ❌ ➤ Sadece ökaryotlarda bulunur → bakterilerde bulunmaz, ama bitki ve mantarda ortak → ayırt edemez.
D) Golgi cisimciğinin varlığı ❌ ➤ Bu da sadece ökaryotlarda bulunur. Bitki ve mantarı ayırt etmez.
E) Çekirdeğin varlığı ❌ ➤ Bakteriler prokaryot, mantar ve bitkiler ökaryot. ➤ Bu şık sadece bakteriyi ayırır, ancak mantar ve bitkiyi ayırt edemez.
✅ Sonuç: Hücre duvarının kimyasal içeriği, bu üç hücre tipini kesin olarak ayırt etmeye yeterlidir. 📌 Doğru cevap: A
Kloroplastla ilgili,
I. Alg, öglena ve bitkilerin tamamında kloroplast bulunur.
II. Yapısında bulunan klorofiller sayesinde ışık enerjisi kimyasal enerjiye dönüşür.
III. Stromada bulunan enzimler sadece içerdiği halkasal DNA'nın kendini eşlemesini sağlar.
İfadelerinden hangileri yanlıştır?
A. Yalnız IDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklaması:
• Tam parazit bitkilerde kloroplast bulunmaz. Dolayısıyla tam parazit bitkiler fotosentezle besin üretemez.
• Stromadaki enzimler halkasal DNA eşlenmesinin yanı sıra fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonlarının gerçekleşebilmesini, kloroplastın kendine ait proteinlerini üretmesini sağlar.
Embriyonel gelişim sırasında el ve ayak parmak aralarının açılması, tek parça hâlindeki göz kapaklarının iki eşit parçaya ayrılmasını sağlayan organel aşağıdakilerden hangisidir?
A. MitokondriDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Aşağıdaki hücrelerden hangisinde kontraktil koful bulunabilir?
A. Karaciğer hücresiDoğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Hasanefendi - Ramazan Paşa Mah.1921 Sok.No:24/A Efeler-Aydın
destek@biyolojihikayesi.com
+90.555.608 59 45
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Rolpa Bilişim Pazarlama Yönetim Sistemleri