Cevap: E

Konu & Soru Tipi: Bu soru, sinir sistemi sağlığını korumaya yönelik beslenme alışkanlıkları hakkında bilgi ölçen çoktan seçmeli bir sorudur.

Doğru Cevap Açıklaması: Doğru cevap E şıkkıdır, çünkü I, II ve III numaralı ifadeler sinir sistemi sağlığını korumak için önemlidir. Folik asit, Alzheimer ve bunama riskini azaltmada etkili bir B vitamini türüdür. B grubu vitaminler genel olarak hafıza ve zeka gelişimi için önem taşır. Antioksidanlar ise sinir hücrelerini serbest radikallerin zararlarından koruyarak belleğin gelişmesini destekler. Bu yüzden tüm ifadeler doğrudur ve beslenmeye dahil edilmelidir.

Yaygın Yanılgılar: Genellikle sadece vitaminlerin önemli olduğu düşünülür ama antioksidanların da sinir sistemi sağlığı için kritik rolü gözden kaçırılır. Ayrıca folik asidin ileri yaşta gelişen bunama riskini azaltmadaki önemi bazen ihmal edilir.

Öğrenme İpucu: Sinir sistemi sağlığı için dengeli beslenmede folik asit, B vitaminleri ve antioksidanlar mutlaka yer almalıdır.

Cevap: C

Konu & Soru Tipi: Bitkisel hayat durumu ve insan vücudu refleksleri ile ilgili bilgi ölçen çoktan seçmeli bir sorudur.

Doğru Cevap Açıklaması: I. ifade doğrudur çünkü bitkisel hayattaki insanın organları genellikle otonom şekilde çalışmaya devam eder. II. ifade de doğrudur; kişi kendi başına solunum yapamayabilir ve mekanik destek gerekebilir. III. ifade yanlıştır çünkü refleksler, beyin dışı merkezlerle gerçekleşir ve bitkisel hayatta öksürme ve hapşırma refleksleri devam etmez. Bu yüzden doğru cevap I ve II ifadelerinin yer aldığı şık, yani C seçeneğidir.

Yaygın Yanılgılar: Bitkisel hayattaki kişide reflekslerin tamamen kaybolduğu veya tamamen devam ettiği düşüncesi sıkça karıştırılır; reflekslerin çoğu beyin dışı refleks merkezlerinde gerçekleştiği için bazı refleksler devam etmez.

Öğrenme İpucu: Bitkisel hayattaki insan organlarının otonom işleyişi ve reflekslerin beyinden bağımsız olarak çalışıp çalışmadığını iyi kavrayın.

Cevap: A

Konu & Soru Tipi: Bu soru, "Orta beyin (mezensefalon) yapı ve fonksiyonları" konusuna ilişkin bilgiyi ölçmeyi amaçlayan bilgi-yorumlama türünde çoktan seçmeli bir sorudur.

Doğru Cevap Açıklaması: A şıkkı yanlıştır çünkü orta beyin doğrudan görme ve işitme duyularının değerlendirilip yorumlandığı merkez değildir; bu görev daha çok beyin korteksi ve talamus tarafından yapılır. Orta beyin, görme ve işitmeye ilişkin reflekslerin düzenlenmesinde rol oynar fakat duyuların yorumlanması burada gerçekleşmez.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler sıklıkla orta beyni doğrudan görme ve işitme duyularının işlemsel merkezi ile karıştırır; oysa orta beyin, duyuların refleks düzenlemesini yapar, algı ve yorumlama işlevi beyin korteksi ve diğer üst merkezlerdedir.

Öğrenme İpucu: Orta beyin, refleks ve hareket kontrolüyle ilgilidir; duyuların bilinçli yorumlanması ise beyin korteksinde gerçekleşir.

Cevap: D

Konu & Soru Tipi: Bu soru, insan beyni ve sinir sistemiyle ilgili "Talamusun fonksiyonları" konusundadır ve doğruluk-yanlışlık sorgulayan çoktan seçmeli tiptedir.

Doğru Cevap Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır (I ve III yanlıştır). Talamus, duyusal impulsları beyin kabuğuna ileten ana yoldur; ancak koku duyusu doğrudan beyin kabuğuna gider, bu yüzden I. ifade yanlıştır çünkü koku hariç diğer impulslar değil, koku da dahil tüm duyular talamustan geçer. Ayrıca, otonom sinir sisteminin çalışması talamus tarafından doğrudan kontrol edilmediği için III. ifade yanlıştır. Ancak dolaşım ve solunum gibi hayati fonksiyonlar beyin sapında kontrol edildiğinden II. ifade doğrudur.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler genellikle koku duyusunun da talamustan geçmediğini unutup I. ifadeyi doğru kabul ederler. Ayrıca, otonom sinir sisteminin talamus tarafından kontrol edildiği yanılgısı da sık görülür.

Öğrenme İpucu: Talamus duyusal sinyallerin çoğunu beyin kabuğuna iletir, ancak koku duyusu doğrudan iletilir ve otonom sistem daha çok beyin sapıyla kontrol edilir.

Cevap: A

Konu & Soru Tipi: Bu soru, merkezi sinir sistemini koruyan zarların yapısı ve görevlerini anlamaya yönelik bir bilgi ve yorumlama sorusudur.

Doğru Cevap Açıklaması: A şıkkı doğrudur çünkü III numaralı yapı, büyük olasılıkla sert zar (dura mater) ya da onunla ilişkili bir zardır ve omurilikte de bulunur. Dolayısıyla “III, omurilikte bulunmaz” ifadesi yanlıştır. Bu nedenle A şıkkı yanlış bilgi verdiği için doğru cevap olarak işaretlenmiştir.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler genellikle merkezi sinir sistemini koruyan zarların hem beyin hem omuriliği saran yapılar olduğunu karıştırır ve omurilikte bulunmayan bir zar olduğunu düşünerek hatalı çıkarım yapabilir.

Öğrenme İpucu: Merkezi sinir sistemini koruyan zarlar, hem beyin hem de omurilik boyunca devam eden yapılar olduğunu unutma.

Cevap: D

Konu & Soru Tipi: Bu soru, nöronun aksonundaki impuls iletimi sırasında zar potansiyelinde gerçekleşen değişimlerle ilgili bilgi ölçen kavramsal bir çoktan seçmeli sorudur.

Doğru Cevap Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır (II ve III ifadeleri doğrudur). B durumunda aksiyon potansiyeli yani sinir impulsu oluşur, bu esnada zar içi pozitife döner. C durumunda ise zarın dış kısmı iç kısmına göre pozitif hale geçer, bu depolarizasyon sonrası repolarizasyon evresine işaret eder.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler A durumundaki membran potansiyelini karıştırarak dış kısmın negatif yüklü olduğunu düşünürler. Ayrıca, aksiyon potansiyelinin oluştuğu anı tam olarak kavrayamadıkları için II. ve III. ifadeyi karıştırabilirler.

Öğrenme İpucu: Akson zarındaki dinlenme, depolarizasyon ve repolarizasyon evrelerini grafik üzerinden takip etmek kavramları anlamayı kolaylaştırır.

Cevap: D

Konu & Soru Tipi: Sorunun konusu sinir hücresi ve aksiyon potansiyeli ile ilgili temel prensiplerdir. Soru tipi ise çoktan seçmeli, kavramsal bilgi gerektiren bir değerlendirme sorusudur.

Doğru Cevap Açıklaması: Doğru cevap D (II ve III) şıkkıdır. Çünkü II. ifade doğrudur; bir nöronda eşik değeri geçen her uyarı aynı büyüklükte aksiyon potansiyeli oluşturur—bu, "tüm ya hep ya hiç" prensibidir. III. ifade de doğrudur; aksiyon potansiyelinin büyüklüğü uyarı şiddeti hakkında bilgi vermez, büyüklük her defasında aynıdır. I. ifade yanlıştır çünkü eşik değerin altında kalan uyarılar herhangi bir impuls oluşturmaz, az sayıda impuls oluşması mümkün değildir.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler genellikle eşik değerin altında az sayıda impuls oluşabileceğini düşünür, oysa uyarı eşik altında impuls oluşmaz. Ayrıca bazıları impuls büyüklüğünün uyarı şiddetine bağlı olduğunu zanneder ki bu da yanlıştır çünkü aksiyon potansiyeli amplitude olarak sabittir.

Öğrenme İpucu: Aksiyon potansiyelinde "tüm veya hiç" kuralını ve eşik değerin önemini unutmayın; impuls ya tamamen oluşur ya da hiç oluşmaz.

Cevap: B

Konu & Soru Tipi: Bu soru, nöronlarda impuls oluşumu ve iletimi konusuyla ilgilidir ve bilgi ölçmeye yönelik çoktan seçmeli bir sorudur.

Doğru Cevap Açıklaması: B şıkkı yanlıştır çünkü polarizasyon, nöron zarında iyon derişim farkıyla değil, iyon kanallarının açık veya kapalı olmasına bağlı olarak dinlenme zar potansiyelinin oluştuğu durumdur. Aksiyon potansiyeli ise bu polarlılığın aniden değişmesidir ve aksiyon potansiyelinin oluşması depolarizasyon ile başlar, fakat polarizasyon sırasında aksiyon potansiyeli oluşmaz.

Yaygın Yanılgılar: Öğrenciler genellikle polarizasyon ile aksiyon potansiyelinin aynı şey olduğunu düşünebilir veya iyon derişimleri yerine iyon kanallarının durumunu karıştırabilirler.

Öğrenme İpucu: İmpuls iletiminde iyon kanallarının açılıp kapanması ve enerji kullanımı süreçlerin temel anahtarıdır, bunu hep aklında tut.

Cevap: D

Konu & Soru Tipi: Sinir sistemi glia hücrelerinin görevleri ile ilgili bilgi gerektiren çoktan seçmeli bir bilgi sorusudur.

Doğru Cevap Açıklaması: Doğru cevap IV numaralı ifadedir: Ependim hücreleri, beyin omurilik sıvısının (BOS) üretimi ve akışının düzenlenmesinde görev alırlar. Bu görevleri nedeniyle ependim hücreleri BOS’un dolaşımını sağlayan önemli bir yapıdır.

Yaygın Yanılgılar: Glia hücrelerinin görevlerinin karıştırılması yaygındır, özellikle miyelin kılıf oluşturan hücrelerin merkezi ve çevresel sinir sistemi farkları ve mikroglianın fagositoz görevi sıklıkla karıştırılır.

Öğrenme İpucu: Miyelin kılıf yapan hücre farklıdır ama BOS’un üretimi ve düzenlenmesi ependim hücrelerinin işidir.

Cevap: C

Konu & Soru Tipi: Bu soru, sinir sistemi ve nöron yapısı konusundadır ve birden çok seçeneğin yanlış ya da doğru olduğu bilgiyi test eden görüş ve kavrayış sorusudur.

Doğru Cevap Açıklaması: C şıkkı yanlıştır çünkü III numaralı kısım aksonu temsil eder ve burada çok sayıda mitokondrinin bulunması impuls iletim hızını artırmaz. Mitokondri enerjiyi sağlar ama impuls ileti hızını doğrudan mitokondri sayısı değil, genellikle miyelin kılıf ve ranvier boğumları etkiler.

Yaygın Yanılgılar: Mitokondri sayısının impuls iletim hızını doğrudan artırdığı düşünülür. Oysaki mitokondri enerji üretir, hız ise miyelin ve ranvier boğumlarının varlığıyla ilgilidir.

Öğrenme İpucu: Nöron yapısını öğrenirken, her bölümün fonksiyonunu net olarak eşleştirmek, kavram karmaşasını önler.