Cevap: D

Mitoz bölünme, çekirdek bölünmesi evreleriyle birlikte hücrenin genetik bilgisini koruyarak yeni hücreler oluşturduğu süreçtir. Bu süreçteki bazı önemli olayların doğru sıralaması istenmiş. Verilen olayları hatırlayalım ve hangi evrelerde gerçekleştiğini belirleyelim:

🧬 IV. Kromatin ipliklerin kromozomlara dönüşmesi; Bu olay profaz evresinde olur. Kromatin iplikler yoğunlaşıp kromozom hâline gelir. ✅ İlk gerçekleşen olaydır.

🧬 III. Kromozomların ekvator düzlemine dizilmesi; Bu olay metafaz evresine aittir. Kromozomlar hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) hizalanır. ✅ İkinci sırada gerçekleşir.

🧬 I. Sentromer bölünmesi; Bu olay anafaz evresinde olur. Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır. ✅ Üçüncü sıradadır.

🧬 II. Çekirdek zarının oluşması; Bu olay telofaz evresinde gerçekleşir. Yeni çekirdekler oluşur, kromozomlar tekrar kromatine dönüşmeye başlar. ✅ Son olaydır.

✅ Doğru sıralama: IV → III → I → II

Cevap: D

Mitoz bölünme, hücre sayısını artıran ve genetik olarak aynı hücrelerin oluşmasını sağlayan bir bölünme türüdür. Şıkları inceleyerek hangi olayların mitozla gerçekleştiğini anlamaya çalışalım:

I. Mikrospordan tüp çekirdeğinin oluşması (Mitoz ile gerçekleşir): Mikrospor, haploit (n) yapıdadır. Mitoz bölünme geçirerek tüp çekirdeği ve üretken çekirdeği oluşturur. Burada genetik bilgi değişmeden hücre bölündüğü için mitoz gerçekleşir.

II. Triploit endosperm çekirdeğinin oluşması (Mitoz ile değil, döllenme ile gerçekleşir): Endosperm çekirdeği diploit (2n) polar çekirdeklerin sperm çekirdeği (n) ile birleşmesiyle (döllenme) oluşur. Döllenme, mitoz değil döllenme (füzyon) süreci ile gerçekleşen bir olaydır.

III. Zigottan embriyo oluşması (Mitoz ile gerçekleşir): Zigot, diploit (2n) olup embriyoyu oluşturmak için mitoz bölünmeler geçirir. Embriyo gelişimi sırasında hücre sayısı artar, genetik bilgi değişmez. Bu yüzden mitozla gerçekleşir.

IV. Üretken (generatif) çekirdekten sperm çekirdeklerinin oluşması (Mitoz ile gerçekleşir): Üretken çekirdek, haploit (n) olup mitoz bölünme geçirerek iki sperm çekirdeği oluşturur. Bu olayda hücre sayısı artar ancak genetik bilgi değişmez, dolayısıyla mitoz bölünme ile gerçekleşir.

Mitoz ile gerçekleşenler: I. Mikrospordan tüp çekirdeğinin oluşması, III. Zigottan embriyo oluşması, IV. Üretken çekirdekten sperm çekirdeklerinin oluşması

Mitoz ile gerçekleşmeyen: II. Triploit endosperm çekirdeğinin oluşması (döllenme ile oluşur)

Cevap: B

Mitoz ve mayoz bölünmeler, hücrelerin çoğalmasını ve üremesini sağlayan süreçlerdir. Mitoz, vücut hücrelerinde gerçekleşirken, mayoz eşey hücrelerinin (gametlerin) oluşmasını sağlar. Mitoz ve mayozun bazı ortak özellikleri olsa da, bazı farklılıkları vardır.

A) Homolog kromozomların ayrı kutuplara çekilmesi (Yanlış - Mayoz I'e özgüdür)

• Homolog kromozomların ayrı kutuplara çekilmesi mayoz I’in anafaz evresinde gerçekleşir.
• Mitozda ise kardeş kromatitler ayrılır, homolog kromozomlar birlikte hareket etmez.
• Bu nedenle mitoz ve mayoz I'in ortak özelliği değildir.

B) Kromatitler arasında parça değişiminin gerçekleşmesi (Yanlış - Sadece mayoz I’de görülür)

• Krossing-over (parça değişimi), mayoz I'in profaz I evresinde gerçekleşir.
• Mitozda parça değişimi olmaz, çünkü genetik çeşitlilik oluşturma amacı yoktur.
• Bu yüzden ortak özellik değildir.

C) Tetratların oluşması (Yanlış - Sadece mayoz I'de görülür)

• Tetrat, homolog kromozomların sinaps yaparak oluşturduğu dörtlü yapıdır.
• Sadece mayoz I'de profaz I evresinde görülür.
• Mitozda tetrat oluşmaz, çünkü homolog kromozomlar yan yana gelmez.

D) Başlangıçtaki kromozom sayısının iki katına çıkması (Doğru - Ortak özelliktir)

• Hem mitoz hem de mayoz bölünme başlamadan önce hücre, DNA’sını eşler.
• Bu olay, interfazın S evresinde gerçekleşir ve hücredeki DNA miktarı iki katına çıkar.
• Bu özellik hem mitoz hem de mayoz bölünme için ortaktır.

E) Bölünme tamamlandığında, kromozomların taşıdığı tüm özelliklerin yavru hücrelere eşit olarak aktarılmış olması (Yanlış - Sadece mitozda görülür)

• Mitoz bölünmede genetik materyal tamamen eşit şekilde aktarılır ve yavru hücreler genetik olarak aynıdır.
• Mayoz bölünmede ise genetik çeşitlilik sağlanır ve hücreler birbirinden farklı olur.
• Bu yüzden bu ifade sadece mitoza özgüdür.

Cevap: A

Hücre döngüsü, G1, S, G2 ve M evrelerinden oluşur. M evresi mitoz ve sitokinez süreçlerini kapsar. Hayvan hücreleri ile bitki hücreleri arasındaki en önemli farklılıklardan biri sitokinez mekanizmasıdır.

A) Orta lamel oluşumu (Yanlış - Hayvan hücrelerinde görülmez)

• Orta lamel, bitki hücrelerinde hücre bölünmesi sırasında sitokinez aşamasında oluşur.
• Bitki hücrelerinde hücre duvarı olduğu için, bölünme sırasında orta lamel adı verilen bir yapı oluşarak iki hücreyi ayırır.
• Hayvan hücrelerinde ise sitokinez, boğumlanma (aktin ve miyozin iplikleriyle) gerçekleşir.
• Bu yüzden orta lamel oluşumu hayvan hücresinde görülmez.