10.Sınıf Mayoz Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5556
(MEBİ 10.02.2025 TYT Deneme Sınavı)
2n = 4 kromozomlu bir canlıda gamet oluşumu sırasında gerçekleşen mayoza ait bazı evreler aşağıda karışık olarak verilmiştir.
Buna göre numaralandırılmış evrelerde gerçekleşen olaylarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. 1 numaralı evrede tetratlar, hücrenin ekvatoral bölgesine dizilir.B. 2 numaralı evrede homolog kromozomlar yan yana gelerek dört kromatitli bir yapı oluşturur.
C. 3 numaralı evrede yeniden oluşan çekirdek zarı, hücreye iki çekirdekli bir görünüm kazandırır.
D. 4 numaralı evrede kromozom sayısı, ana hücrenin kromozom sayısı ile aynıdır.
E. 5 numaralı evrede homolog kromozomlar rastgele dağılarak zıt kutuplara çekilir.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 2.
5884
(2013-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Aşağıdaki şekilde, bal arılarında üreme şematize edilmiştir.
Bal arılarının üremesinde; yumurta hücreleri mayoz, spermler mitoz bölünme ile meydana getirilmektedir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. Kraliçe arının yumurtaları n kromozomludur.B. Erkek arılar n kromozomludur.
C. Kraliçe arı 2n kromozomludur.
D. İşçi arılar 2n kromozomludur.
E. Erkek arıların spermleri 2n kromozomludur.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 3.
5468
(MEBİ 04.11.2024 TYT Deneme Sınavı)
Aşağıda 2n=4 kromozomlu bir hücrenin mayoza ait bazı bölünme evreleri şematize edilerek numaralandırılmıştır.
Bu evrelerin gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A. I-IV-III-IIB. II-III-IV-I
C. II-IV-III-I
D. III-IV-II-I
E. IV-II-I-III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Şekildeki Evrelerin İncelenmesi ve Sıralama
Bu şekil 2n=4 kromozomlu bir hücrenin mayoz bölünmesine ait evreleri göstermektedir. Mayoz bölünme Mayoz I ve Mayoz II olmak üzere iki aşamada gerçekleşir. Şimdi şekilleri yorumlayalım:
Evrelerin Açıklaması:
1️⃣ II. Evre: Metafaz I (Mayoz I)
- Homolog kromozomlar ekvatoral düzlemde yan yana dizilir.
- Bu, mayoz bölünmenin temel farklarından biridir (mitozdan farklıdır).
2️⃣ III. Evre: Anafaz I (Mayoz I)
- Homolog kromozomlar karşılıklı kutuplara çekilir.
- Kardeş kromatitler ayrılmaz, sadece homologlar ayrılır.
3️⃣ IV. Evre: Metafaz II (Mayoz II)
- Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde dizilir.
- Ancak bu kez homolog çiftler değil, tekil kromozomlar dizilir (mitoza benzer).
4️⃣ I. Evre: Telofaz II ve Sitokinez (Mayoz II’nin Sonu)
- İki yeni hücre oluşur, kromozom sayısı yarıya iner.
- Haploid (n) hücreler oluşur.
Doğru Sıralama:
✔ II → III → IV → I
Soru 4.
5903
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Kromozom sayısı 2n olan bir canlıda, spermatogenez sırasında, mayoz I bölünme evresinde bir kromozomda ayrılmama olayı gerçekleşiyor.
Bu durumda oluşacak dört gametin kromozom sayılarının aşağıdakilerden hangisindeki gibi olması beklenir?
A. n+1, n, n, nB. n-1, n, n, n
C. n+1, n-1, n, n
D. n+1, n+1, n-1, n-1
E. n+1, n+1, n-1, n
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Mayoz bölünme sırasında kromozom ayrılmaması, genetik materyalin gametlere düzgün dağılmamasına neden olur.
Bu soru, mayoz I evresinde bir kromozomda ayrılmama gerçekleştiğinde gametlerin kromozom sayısının nasıl etkileneceğini anlamamızı gerektiriyor.
Mayoz I’de Ayrılmama Olayı
- Normalde mayoz I’de homolog kromozomlar ayrılır ve her hücreye n kromozom düşer.
- Ancak mayoz I sırasında homolog kromozom çiftlerinden biri ayrılmazsa, bu hatalı bölünme sonucu iki hücre n+1 kromozomlu, iki hücre ise n-1 kromozomlu olur.
- Mayoz II’de normal bölünme gerçekleştiğinde, oluşan dört gametin kromozom sayıları şu şekilde olur:
- İki gamet n+1 kromozoma sahip olur.
- İki gamet n-1 kromozoma sahip olur.
Soru 5.
5510
(2008-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Canlılarda gerçekleşen,
I. Kromozomların kutuplara düzenli olarak çekilmesi,
II. Mayozda homolog kromozomlar arasında parça değişiminin olması,
III. İnterfazda DNA nın kendini eşlemesi,
IV. Mayozda homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi
Olaylarından kural olarak genetik çeşitliliği artıranlar, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A. I ve IIB. I ve III
C. II ve III
D. II ve IV
E. III ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Genetik çeşitliliği artıran mekanizmalar, bireyler arasındaki genetik farklılıkları sağlayarak evrimi yönlendiren temel süreçlerdir. Mayoz bölünme sırasında krossing-over (parça değişimi) ve homolog kromozomların rastgele dizilmesi bu çeşitliliğin temel kaynaklarındandır.
I. Kromozomların kutuplara düzenli olarak çekilmesi (Genetik çeşitliliği artırmaz – Yanlış)
- Kromozomların kutuplara düzenli olarak çekilmesi mitoz ve mayozda görülen temel bir olaydır.
- Ancak bu olay genetik çeşitlilik oluşturmaz, çünkü sadece kromozomların düzgün bir şekilde ayrılmasını sağlar.
II. Mayozda homolog kromozomlar arasında parça değişiminin olması (Genetik çeşitliliği artırır – Doğru)
- Krossing-over (parça değişimi), mayoz I'in profaz I evresinde gerçekleşir.
- Homolog kromozomlar arasında genetik materyal değişimi yapılarak yeni alel kombinasyonları oluşturulur.
- Bu durum genetik çeşitliliği artıran önemli bir faktördür.
III. İnterfazda DNA'nın kendini eşlemesi (Genetik çeşitliliği artırmaz – Yanlış)
- İnterfaz sırasında DNA eşlenmesi, hücre bölünmesi için gereklidir ancak genetik çeşitlilik sağlamaz.
- DNA eşlenmesi birebir kopyalama yaparak genetik bilginin korunmasını sağlar.
IV. Mayozda homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi (Genetik çeşitliliği artırır – Doğru)
- Mayoz I'in metafaz I evresinde, homolog kromozomlar ekvator düzleminde rastgele dizilir.
- Bu rastgele dizilim, hangi kromozom çiftinin hangi yavru hücreye gideceğini belirler ve genetik çeşitliliğe katkıda bulunur.
- Farklı kombinasyonlar oluşturularak her gametin genetik yapısı farklı olur.
Genetik çeşitliliği artıran mekanizmalar:
- II. Mayozda homolog kromozomlar arasında parça değişimi
- IV. Mayozda homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi
Bu nedenle doğru cevap D) II ve IV'tür.