9.Sınıf Küçük Moleküllerin Hareketi: Difüzyon ve Ozmoz Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru 1. 728
Hücreler için gerekli bazı moleküller, hücre zarından pasif ya da aktif taşıma yöntemleriyle taşınamayacak (geçemeyecek) kadar büyüktür. Bu durumda moleküller ve büyük yapılar hücre zarında içeri doğru oluşan cepler yardımıyla hücre içine alınır. Hücrelerin kanal proteinlerinin içinden geçemeyecek kadar büyük moleküllerin hücre dışına çıkarılması ise hücre zarı ile büyük molekülü içinde taşıyan veziküllerin (kesecik) birleşmesi ve içeriklerinin hücre dışına salınması şeklinde gerçekleşir.
Yukarda verilen bilgiler ışığında bir akyuvar hücresinin, patojen bir bakteriyi hücre zarından içeri alma yöntemini ve hücre zarında meydana gelen değişimi yazınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
🔹 Akyuvar hücresinin bakteriyi içeri alma yöntemi: Akyuvarlar, patojen bakterileri fagositoz yöntemi ile hücre içine alır. Fagositozda hücre zarı, bakteriyi sararak içeri doğru cep oluşturur ve bakteriyi içeren bir fagositoz kofulu (vezikül) meydana gelir.
🔹 Hücre zarında meydana gelen değişim: Hücre zarı içe doğru çökerek bakteri etrafında bir cep oluşturur. Bu cep kapanır ve zarın bir parçası bakteriyi saran keseciğe (vezikül) dönüşür. Böylece bakteri hücre içine alınmış olur.
✅ Sonuç: Akyuvar hücresi bakteriyi fagositozla alır ve bu sırada hücre zarı içe çökerek vezikül oluşturur.
Soru 2. 607
Çeşmelerimizden akan su ya da etrafımızdaki göl ve akarsuların sularını uygun testlerden geçirip incelediğimizde yapılarını oluşturan hidrojen ve oksijen atomlarından başka çeşitli çözünmüş mineraller de bulunduğunu görürüz. Yer altından akıp giden sulara topraktaki pek çok bileşen karışmaktadır. Bu sular kullanma amacıyla bize ulaşana kadar birçok işlemden geçirilmektedir. Sadece içme ve kullanma suları değil, endüstride, sanayide, bilimde kullanılan sular da pek çok molekülle karıştırılarak değişik alanlarda kullanılmak üzere farklı yoğunluklarda çözeltiler oluşturulmaktadır. Bu bağlamda yoğunlukları farklı üç çözelti içine birbirinin aynı üç hayvan hücresi konulmuş (I.Durum) ve bir süre bekletildikten sonra görsellerdeki gibi değişimler (II.Durum) meydana gelmiştir.
Hücrelerde meydana gelen değişikliklere göre A, B ve C çözeltilerini yoğunluklarına göre isimlendirip hücrelerde meydana gelen değişimleri yazınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
🔹 A Tüpü: II. durumda hücre büzülmüş (plazmoliz). Bu, hücre içi suyun dışarı çıktığını gösterir. Çözelti yoğunluğu hücre içinden daha fazladır → hipertonik çözelti.
🔹 B Tüpü: II. durumda hücre şekli değişmemiş. Bu, hücre ile çözeltinin yoğunluğunun eşit olduğunu gösterir. İzotonik çözelti.
🔹 C Tüpü: II. durumda hücre şişmiş, hatta patlama eğilimi göstermiş (hemoliz). Bu, dış ortamın yoğunluğunun hücre içinden daha az olduğunu gösterir. Su, dış ortamdan hücre içine girer. Hipotonik çözelti.
✅ Sonuç: A: Hipertonik çözelti → Hücre su kaybedip büzülmüştür. B: İzotonik çözelti → Hücrede değişim olmamıştır. C: Hipotonik çözelti → Hücre su alarak şişmiştir (hemoliz). 👉 Bu deney, ozmozun hücreler üzerindeki etkisini gösterir.