10.Sınıf Kalıtsal Hastalıklar, Genetik Varyasyonlar Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5791
(2020-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Popülasyonda görülme sıklığı yüksek olan kalıtsal bir hastalığın kalıtım şeklini belirlemek isteyen bir araştırmacı, bu hastalığın görüldüğü bir ailenin soyağacını aşağıdaki gibi çiziyor.
Bu hastalığın kalıtım şekliyle ilgili,
I. Hastalığın sadece erkek bireylerde ortaya çıkması, Y’ye bağlı çekinik alel ile kalıtıldığına işaret etmektedir.
II. Bu hastalık kesinlikle otozomal baskın alel ile kalıtılmaktadır.
III. Soyağacında hasta dişi birey bulunmamasına karşın bu hastalığa X’e bağlı çekinik alel yol açıyor olabilir.
Yorumlarından hangileri doğrudur?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
→ Bu soru, genetik ve kalıtım konularında bilgi ve içerik anlama yeteneğini ölçer.
→ Soyağacı incelendiğinde, hastalığın sadece erkek bireylerde görüldüğü anlaşılıyor. Bu durum, hastalığın Y'ye bağlı çekinik alel ile kalıtıldığını düşündürebilir ancak Y kromozomu üzerinde genellikle cinsiyeti belirleyen genler bulunur ve Y'ye bağlı çekinik hastalıklar çok nadirdir.
→ Ayrıca, hastalığın otozomal baskın alel ile kalıtıldığını düşünmek de yanıltıcı olabilir çünkü bu durumda hastalığın hem erkeklerde hem de kadınlarda görülmesi beklenir. Ancak, hastalığın X'ye bağlı çekinik alel ile kalıtıldığı düşünülebilir. Çünkü X'ye bağlı çekinik hastalıklar genellikle erkeklerde görülür.
→ Bu durumda, erkeklerin X kromozomu üzerindeki çekinik aleli taşıdıkları ve bu nedenle hastalığı gösterdikleri anlaşılır. Kadınlar ise genellikle taşıyıcıdır ve hastalığı göstermezler. Bu nedenle, sadece III. yorum doğrudur ve doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 2.
5976
(2011-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
I. Doğal seçilimin olması
II. Genetik sürüklenmenin meydana gelmesi
III. Mutasyonun meydana gelmesi
Yukarıdakilerden hangilerinin etkisi, her zaman, popülasyonun çevreye uyumunu sağlayacak yönde gerçekleşir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Doğal seçilim, popülasyonun çevreye daha iyi uyum sağlamasını sağlayan bir mekanizmadır. Ancak genetik sürüklenme ve mutasyonlar rastgele gerçekleşir ve her zaman uyumu artırıcı bir etkide bulunmaz.