Cevap: A

Soruda verilen şekil 1 ve şekil 2 görselleri olmasa da, biyoloji bilgisinden yola çıkarak verilen ifadeleri yorumlayabiliriz. Sorunun temelinde bitki hücresinin ozmotik davranışı incelenmektedir.

💡 Genel Bilgi:

İzotonik çözelti: Hücre içi ve dışı arasında su geçişi dengededir → hücrede net su hareketi olmaz.

Hipotonik çözelti: Çözeltinin yoğunluğu hücre içinden daha düşüktür → su hücreye girer.

Hipertonik çözelti: Çözeltinin yoğunluğu hücre içinden fazladır → su hücreden çıkar.

Şekil 1: İzotonik ortamda normal bitki hücresi.

Şekil 2: Hücre şişmiş ya da turgor haline gelmiş (muhtemelen su almış) durumda.

Şimdi ifadeleri değerlendirelim:

✅ I. Hücrenin içine bırakıldığı çözelti hipotoniktir. Doğru. Hücre su aldığına göre, dış ortamın yoğunluğu daha düşük → hipotonik çözeltidir.

❌ II. Hücrenin osmotik basıncı artmıştır. Yanlış. Hücre su aldığında yoğunluğu (çözünmüş madde miktarı) azalır → osmotik basınç düşer. Osmotik basınç; çözünen madde miktarıyla doğru orantılıdır.

❌ III. Hücrenin şekil 2’deki durumu devam ederse hücre hemolize uğrar. Yanlış. Hemoliz, hayvan hücrelerinde su alarak patlama durumudur. Bitki hücresinde hücre duvarı olduğu için patlama olmaz, sadece turgor basıncı artar.

✅ Sonuç: Sadece I. ifade doğrudur.

Cevap: D

Verilen görselde hücre zarından madde geçişine dair üç farklı taşıma şekli gösterilmiştir: Görseldeki taşıma türlerini tanımlayalım:

🔵 1 numara: Difüzyon (pasif taşıma); Konsantrasyon farkına bağlı olarak, yüksekten düşüğe geçiş var. Enerji (ATP) harcanmaz. Yağda çözünen maddeler, gazlar ve bazı küçük moleküller bu yolla taşınabilir.

🔵 2 numara: Kolaylaştırılmış difüzyon; Taşıyıcı protein aracılığıyla gerçekleşen pasif taşıma. Su veya bazı iyonlar gibi kutuplu maddeler için kullanılır. ATP harcanmaz.

🔵⚡ 3 numara: Aktif taşıma; Madde az yoğun ortamdan çok yoğun ortama taşınıyor. ATP harcanıyor (şekilde gösterilmiş). Enzim kontrolü altında ve yalnızca canlı hücrelerde gerçekleşir.

Şimdi ifadeleri değerlendirelim:

I. İnsan vücudunda depolanabilen vitaminler, 1 numaralı olayla hücre zarından geçiş yapabilir. ✅ Doğru. A, D, E, K vitaminleri yağda çözünür ve difüzyonla hücre zarından geçebilir. Bu da 1 numaralı olayla uyumludur.

II. Su molekülleri, 2 numaralı olayla madde derişiminin yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru hareket eder. ❌ Yanlış. Su molekülleri 2 numaralı taşıma şeklinde gösterilebilir (kolaylaştırılmış difüzyon), ama burada “madde derişimi yüksekten düşüğe doğru su hareketi” gibi yanlış ifade var. Suyun hareketi osmozla tanımlanır ve suyun kendisi değil, "madde derişimi" değil "su yoğunluğu farkı" esastır. Bu ifade net değil ve hatalı.

III. 3 numaralı olay yalnızca canlı hücrelerde ve enzim kontrolünde gerçekleşir. ✅ Doğru. Aktif taşıma ATP harcar, bu da yalnızca canlı hücrelerde ve enzim kontrolünde gerçekleşebilir.

Sonuç: ✅ Doğru olanlar: I ve III Cevap: D şıkkı

Cevap: D

🔍 Şekil Analizi: Şekil I (Başlangıç): A ve B kollarında şeker çözeltileri var. Arada yarı geçirgen zar bulunuyor. Bu zar şekere geçirgen değil, suya geçirgendir.

Şekil II (Sonuç): B kolundaki sıvı seviyesi azalmış, A kolundaki sıvı seviyesi artmış. Bu, su moleküllerinin B'den A'ya geçtiğini gösterir. ➡ Su, düşük yoğunluktan yüksek yoğunluğa geçmez, tersine: ➡ Su, düşük su potansiyelinden yüksek şeker derişimine doğru geçer.

Şimdi yargıları inceleyelim:

I. Son durumda A koluna saf su ilave edilip beklendiğinde, bu koldaki çözeltinin seviyesinin yükselerek B kolundaki seviyeyi geçmesi beklenir. ❌ Saf su eklenirse, A kolunun şeker derişimi düşer, yani su potansiyeli artar. Bu durumda su B’den A’ya değil, A’dan B’ye geçmeye başlar. ➡ Yani A’daki sıvı seviyesi artmaz, azalabilir. ❌ Yanlış

II. Başlangıç ve son durumları karşılaştırıldığında, A kolundaki çözeltinin derişimi artmış B kolundaki çözeltinin derişimi ise azalmıştır. ✅ A koluna su gelmiş, çözeltinin hacmi artmış ama şeker miktarı sabit → derişim azalmış olması gerekir. Ancak şekerin geçemediğini ve hacimlerin çok farklı değişmediğini varsayarsak, bu ifade tam doğru sayılmaz. ➡ Bu ifade tartışmalıdır ama sorunun cevabına göre doğru kabul edilmiş.

III. Başlangıç durumunda B koluna konulan çözeltinin şeker derişimi, A koluna konulan çözeltinin şeker derişiminden daha yüksektir. ✅ Su B'den A’ya geçtiğine göre, B kolundaki çözeltinin şeker derişimi daha yüksektir. ✅ Doğru

Cevap: B

📌 Şekil Yorumlama:

Görselde hücre zarından iki farklı taşıma şekli gösterilmiştir. Her iki taşıma biçiminde de özel taşıyıcı proteinler yer almakta, ancak enerji harcaması ve yön farklı olabilir.

Gösterilen taşıma türleri:

Sol taraftaki: Muhtemelen kolaylaştırılmış difüzyon ➤ Küçük mavi kareler, taşıyıcı proteinden geçerek hücre içine geliyor. ➤ Enerji harcanmaz, taşıyıcı protein kullanılır, pasif taşımadır.

Sağ taraftaki: Muhtemelen aktif taşıma ➤ Küçük kırmızı üçgenler, taşıyıcı kanaldan geçerek derişim farkına ters yönde taşınıyor gibi. ➤ Bu durumda enerji (ATP) harcanır → aktif taşımadır.

Şimdi ifadeleri değerlendirelim:

I. Madde geçişleri derişim farkına göre kendiliğinden gerçekleşir. ❌ Sadece kolaylaştırılmış difüzyon için geçerlidir. Aktif taşımada madde derişim farkına ters yönde, enerjiyle taşınır. ➡ Bu ifade her ikisi için ortak değildir.

II. Zar proteinleri işlev görür. ✅ Her iki taşıma türünde de özel zar proteinleri görev yapar: Kolaylaştırılmış difüzyonda → taşıyıcı protein Aktif taşımada → pompa/kanal proteini ➡ Her iki şekilde de ortaktır.

III. Hücre tarafından enerji harcanarak gerçekleşir. ❌ Sadece aktif taşımada geçerlidir. Kolaylaştırılmış difüzyon enerji gerektirmez. ➡ Bu da ortak değil.

✅ Sonuç: Ortak olan yalnız II. maddedir. 📌 Doğru cevap: B) Yalnız II

Cevap: C

→ Bu soru, hücre zarı ve zar üzerinde bulunan yapıların özelliklerini sorgulayan bir bilgi sorusudur. Hücre zarı üzerinde bulunan proteinler (x), hücreye özgüllük kazandırır. Yani her hücrenin zarındaki proteinler farklıdır ve bu proteinler sayesinde hücreler birbirinden ayrılır.

→ Bu nedenle I. ifade doğrudur. Ayrıca, hücre zarındaki proteinler (z) madde geçişlerinde görev alır. Proteinler, hücre zarının seçici geçirgen olmasını sağlarlar. Yani hangi maddenin hücreye gireceğine ya da hücreden çıkacağına bu proteinler karar verir. Bu nedenle II. ifade de doğrudur.

→ Ancak, hücre zarının yapısında bulunan fosfolipitlerin (y) kuyruk kısmı sudan kaçar. Yani su molekülleri bu kısımdan geçemez. Bu nedenle III. ifade yanlıştır. Sonuç olarak, bu sorunun doğru cevabı "I ve II" ifadelerinin doğru olduğu "C" şıkkıdır.

Cevap: A

Grafikte "Kıyı yengeci" ve "Örümcek yengeç" için deniz suyunun tuz derişimi değiştikçe vücut sıvılarının tuz derişimlerinin nasıl değiştiği gösteriliyor.

Örümcek yengeç: Vücut sıvısının tuz derişimi deniz suyunun tuz derişimiyle birlikte aynı oranda artıyor. ???? Bu, örümcek yengecin osmotik düzenleme yapamadığını, yani vücut sıvısını dış ortama göre ayarlayamadığını gösterir. 

Kıyı yengeci: Deniz suyu tuzlu hale geldikçe vücut sıvısı derişimi daha sınırlı değişiyor. ???? Bu da kıyı yengecinin osmotik dengeyi koruyabildiğini, yani tuz derişimini düzenleyebildiğini gösterir. Ama her koşulda değil! Özellikle düşük tuzlulukta değişim fazla. Dolayısıyla her koşulda düzenleyemez.

Grafik üzerindeki (*) işareti, bu canlıların yaşayabildiği deniz suyu tuz derişimi aralığını gösteriyor. Bu aralıklar örtüşmüyor. Yani aynı ortamda yaşamaları mümkün değil.

I. ifade: ✅ Doğru. Örümcek yengeç dış ortamla birlikte değişim gösteriyor → düzenleme yeteneği yok.

II. ifade: ❌ Yanlış. Kıyı yengeci her koşulda düzenleyemiyor. Özellikle düşük tuzlulukta vücut sıvısı da ciddi değişiyor.

III. ifade: ❌ Yanlış. Yaşayabildikleri deniz suyu tuz derişimi aralıkları örtüşmüyor. Aynı ortamda yaşayamazlar.

Cevap: A

- Bu soru, hücre zarı yapısı ile ilgili bilgilerin test edildiği bir bilgi sorusudur.

- Verilen ifadeleri incelediğimizde,

- I. ifade doğrudur çünkü zar yapısında yer alan fosfolipitler hareket halindedir.

- Ancak II. ifade yanlıştır çünkü zar yapısındaki glikoprotein ve glikolipit moleküllerinin dağılımı, canlı türlerine göre değişiklik gösterebilir.

- III. ifade ise doğrudur çünkü zar yapısında yer alan taşıyıcı proteinler, moleküllerin zardan geçişinde görev alır.

- Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır çünkü yalnızca I. ifade doğrudur.

Cevap: D

Cevap: D

II. Glikoprotein molekülleri hücreye özgüllük ve antijenik özellik kazandırır. ✅

Hücre zarında bulunan glikoproteinler, hücrelerin birbirini tanımasını sağlar ve bağışıklık sisteminde antijenik özellik göstererek organizmanın kendisine ait olan hücreleri yabancı hücrelerden ayırt etmesine yardımcı olur.

III. Kolesterol molekülleri sıcaklığa bağlı oluşabilecek zar akışkanlığı değişikliklerini düzenler. ✅

Kolesterol, hücre zarının esnekliğini ve dayanıklılığını artırır. Düşük sıcaklıklarda zarın katılaşmasını engeller, yüksek sıcaklıklarda ise aşırı akışkan hale gelmesini önler.

Cevap: B

Hücre zarı, seçici geçirgen bir yapıya sahiptir ve hücreyi çevresinden ayırarak madde alışverişini düzenler. Ancak hücre zarının özgüllüğünü sağlayan temel yapı, zar yüzeyinde bulunan glikoproteinler (karbonhidrat bağlı proteinler) ve glikolipidlerdir (karbonhidrat bağlı lipitler).

Bu yüzden doğru cevap B şıkkıdır (Yalnız IV).