10.Sınıf Hücre Bölünmeleri Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5079
(MEBİ 20.01.2025 TYT Deneme Sınavı)
Aşağıda hücre döngüsünde yer alan evreler numaralandırılarak gösterilmiştir.
Bu evreler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. I. evrede hücre hızlı bir şekilde büyür.B. II. evrede çekirdekteki serbest deoksiribonükleotit miktarı azalır.
C. III. evrede çekirdekçik kaybolur, çekirdek zarı parçalanır.
D. IV. evrede eş kromozomlar yavru çekirdeklere dağılır.
E. V. evrede sitoplazma iki yavru hücre oluşacak şekilde bölünür.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
- Bu soru, hücre bölünmesi konusu ile ilgili bir bilgi sorusudur. Hücre bölünmesi, bir hücrenin önce çekirdeğinin (mitoz) sonra da sitoplazmasının (sitokinez) bölünmesiyle iki yavru hücre oluşturması olayıdır. Bu olay bir dizi evrede gerçekleşir ve her evrenin kendine özgü özellikleri vardır.
- C şıkkında belirtilen "III. evrede çekirdekçik kaybolur, çekirdek zarı parçalanır." ifadesi yanlıştır çünkü bu olay profaz evresinde gerçekleşir. Ancak soruda belirtilen III. evre anafaz evresidir. Anafaz evresinde ise eş kromozomlar kutuplara çekilir. Bu nedenle C şıkkı doğru cevaptır.
- Diğer şıklarda belirtilen durumlar ise hücre bölünmesinin ilgili evrelerinde gerçekleşen doğru ifadelerdir. Örneğin, I. evrede hücre hızlı bir şekilde büyür (interfaz), II. evrede çekirdekteki serbest deoksiribonükleotit miktarı azalır (DNA replikasyonu sonrası), IV. evrede eş kromozomlar yavru çekirdeklere dağılır (telofaz), V. evrede sitoplazma iki yavru hücre oluşacak şekilde bölünür (sitokinez).
Soru 2.
5188
(2022-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Aşağıda 2n=4 kromozomlu bir bitki hücresinin bazı bölünme evreleri şematize edilmiştir.
Buna göre bu evrelerden mitoz ve mayoza ait olanlar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A. Mitoz → I, III ve V, Mayoz → II ve IVB. Mitoz → I ve III, Mayoz → II, IV ve V
C. Mitoz → II ve IV, Mayoz → I, III ve V
D. Mitoz → II, IV ve V, Mayoz → I ve III
E. Mitoz → I ve V, Mayoz → II, III ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 3.
5124
(2023-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Bir biyoloji öğretmeni, tamamlandığında 2 yavru hücre oluşan bir hücre döngüsünün evrelerini öğrencilerinden modellemelerini istemiştir. Aşağıda bir öğrencinin hazırladığı model verilmiştir.
Buna göre öğrencinin hazırladığı modelle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A. Hücre bölünmesi tipi olarak mitoz örnek verilmiştir.B. Bölünen hücrenin kromozom sayısı 2n=8’dir.
C. İnterfaz evresi modelde yer almamıştır.
D. Hücre tipi olarak hayvan hücresi örnek verilmiştir.
E. Yavru hücrelerin kromozom sayısı diploittir.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 4.
5061
(2013-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Proteinlerin yapısına katılan 20 çeşit amino asit olmasına rağmen bunları şifreleyen genetik kod veya kodon sayısının 61 olduğu bilinmektedir. Böylece hemen hemen her amino asit için birden fazla sayıda genetik kod vardır.
Genetik kod sayısının fazla olmasının canlılara sağladığı yarar aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A. Canlıların daha fazla çeşit protein sentezlemesine olanak sağlamasıB. Genlerde meydana gelen bazı nokta mutasyonların etkisinin fenotipe yansımasının önlenmesi
C. Amino asit çeşitliliği az olsa bile protein sentezinin sürdürülmesine izin vermesi
D. Protein sentezi sırasında bir amino asitin yerine başka birinin kullanılmasına izin vermesi
E. Bir tRNA molekülünün birden fazla çeşit amino asidi taşımasına olanak sağlaması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 5.
5825
(2013-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Normal hücrelerin ve kanser hücrelerinin kültür ortamındaki davranışlarını incelemek için aşağıdaki deney hazırlanıyor.
Bu deney sonuçlarına dayanarak,
I. Normal hücreler kültürde belirli bir yoğunluğa ulaştığı zaman hücre bölünmesi durur.
II. Kanser hücreleri yoğunluğa rağmen bölünmeye devam eder.
III. Kanser hücreleri enerjilerini tasarruflu kullandığından çok uzun süre bölünebilir.
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 6.
5403
(2012-Lisans Yerleştirme Sınavı-2 (LYS2))
İnsanda gerçekleşen normal mitoz ve mayoz bölünme olayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Mitoz bölünme ile mayoz-I bölünmeleri tamamlandığında aynı sayıda hücre oluşur.B. Mitozun metafaz evresindeki bir hücrenin kromozom sayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozom sayısının iki katıdır.
C. Mitozun metafaz ve mayozun metafaz-II evresindeki kromozomlar ikişer kromatitlidir.
D. Mayoz bölünme sonunda oluşan hücrelerin kalıtsal yapıları genellikle atasal hücreden farklıdır.
E. Mayoz geçiren bir hücrenin anafaz-I evresindeki kromozom sayısı, mitoz geçiren bir hücrenin metafaz evresindeki kromozom sayısına eşittir.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, mitoz ve mayoz bölünmenin evrelerini ve kromozom sayılarını karşılaştırmalı olarak kavrayabilme becerisini ölçen bir karşılaştırma ve analiz sorusudur. Öğrencinin evreleri ve kromozom/kromatit yapılarını bilinçli şekilde karşılaştırmasını gerektirir.
Mitoz bölünme: Vücut hücrelerinde görülür. Kromozom sayısı değişmez, 2n → 2n hücreler oluşur.
Mayoz bölünme: Eşey hücrelerinde görülür. Kromozom sayısı yarıya iner, 2n → n hücreler oluşur. Kromatit sayısı, kromozomların eşlenip eşlenmediğine göre değişir. Anafaz-II, kardeş kromatitlerin ayrıldığı aşamadır.
🔍 Şık Analizi:
A) ✅ → Her ikisinde de iki hücre oluşur → doğru.
B) ❌ → Yanlış ve doğru cevaptır. Açıklama: Mitozun metafazında hücre 2n kromozom taşır. Mayozun anafaz-II evresi nde artık her hücre n kromozom taşır ama her kromozom tek kromatitlidir (çünkü kardeş kromatitler ayrılır). Ancak kromozom sayısı değil, kromatit durumu değişmiştir. Buradaki hata şudur: Anafaz-II'de kromozom sayısı n, metafaz mitozda 2n → ama “iki katı” ifadesi müphem ve yanıltıcıdır.
C) ✅ → Her iki evrede de kromozomlar eşlenmiş durumdadır (iki kromatitli) → doğru.
D) ✅ → Crossing-over ve bağımsız dağılım nedeniyle genetik çeşitlilik oluşur → doğru.
E) ✅ → Her ikisinde de kardeş kromatitler ayrılmamıştır, sadece homolog kromozomlar ayrılmıştır. → Sayısal olarak eşittir → doğru.
Soru 7.
5754
(MEBİ 06.01.2025 TYT Deneme Sınavı)
Homolog kromozomlara sahip hücrenin mitozuna ait bir evre aşağıdaki gibi şematize edilmiştir.
Buna göre
I.Bölünmeye giren ana hücrenin kromozom sayısı 2n=6’dır.
II.Sitokinez hücre plağı oluşumu ile gerçekleşir.
III.Bölünme tamamlandığında 12 kromozomlu hücreler oluşur.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
I. Bölünmeye giren ana hücrenin kromozom sayısı 2n=6’dır. ✅
Görselde metafaz evresi gösterilmektedir. Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde sıralanmıştır. Mitoz bölünmeye giren ana hücre diploiddir (2n) ve burada 6 kromozom görülmektedir. Bu, bölünmeye giren hücrenin 2n=6 kromozomlu olduğunu doğrular.
Soru 8.
5706
(2012-Lisans Yerleştirme Sınavı-2 (LYS2))
İnsanda gerçekleşen normal mitoz ve mayoz bölünme olayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Mitoz bölünme ile mayoz-I bölünmeleri tamamlandığında aynı sayıda hücre oluşur.B. Mitozun metafaz evresindeki bir hücrenin kromozom sayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozom sayısının iki katıdır.
C. Mitozun metafaz ve mayozun metafaz-II evresindeki kromozomlar ikişer kromatitlidir.
D. Mayoz bölünme sonunda oluşan hücrelerin kalıtsal yapıları genellikle atasal hücreden farklıdır.
E. Mayoz geçiren bir hücrenin anafaz-I evresindeki kromozom sayısı, mitoz geçiren bir hücrenin metafaz evresindeki kromozom sayısına eşittir.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Mitoz ve mayoz bölünmeler kromozom sayısı bakımından farklı süreçlerdir:
- Mitozun metafaz evresinde, kromozomlar diploit (2n) sayıda ve iki kromatitlidir.
- Mayozun anafaz-II evresinde, haploit (n) kromozomlar kardeş kromatitlerinden ayrılır ve tek kromatitli hale gelir.
- Ancak, mitozun metafazındaki kromozom sayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozom sayısının iki katı değildir, çünkü mayozun anafaz-II evresinde haploit (n) kromozomlar tek kromatitli hale gelir, mitozun metafazında ise kromozomlar hâlâ iki kromatitlidir.
Bu nedenle B şıkkı yanlıştır.
Soru 9.
6011
(2011-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz ve mayoz II bölünmenin her ikisinde de kural olarak gerçekleşir?
A. Haploid kromozomlu yavru hücre oluşmasıB. Sinapsis olması
C. Homolog kromozomların birbirinden ayrılması
D. Kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılması
E. Krossing over olması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Mitoz bölünme ve mayoz II evresinin ortak özelliği kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır. Aşağıda her iki bölünmenin karşılaştırmasını görebilirsiniz:
| Şıklar | Mitozda Gerçekleşir mi? | Mayoz II'de Gerçekleşir mi? | Açıklama |
|---|---|---|---|
| A | ❌ Hayır | ✅ Evet | Mitozda diploid (2n) hücre oluşurken, mayoz II sonunda haploid (n) hücreler oluşur. |
| B | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Sinapsis, homolog kromozomların eşleşmesi olup sadece mayoz I'de gerçekleşir. |
| C | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Homolog kromozom ayrılması yalnızca mayoz I anafazında görülür. |
| D | ✅ Evet | ✅ Evet | Mitozun anafaz evresi ile mayoz II'nin anafaz evresi tamamen aynıdır. |
| E | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Crossing-over yalnızca mayoz I profazında gerçekleşir. |
Mitoz bölünme ve mayoz II'de ortak olarak gerçekleşen olay "Kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır." Bu yüzden doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 10.
6064
(2011-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Aşağıdaki durumlardan hangisinde oluşan yeni bireylerin, hücre çekirdeklerindeki kalıtsal özellikleri, atasınınkine bire bir benzemeyebilir?
(Mutasyon gerçekleşmediği kabul edilecektir.)
A. Ana bireyde oluşan bir tomurcuktan gelişen yeni bir bireyinB. Mitozla oluşan diploit spordan gelişen yeni bir bireyin
C. Hermafrodit iki canlının birbirlerini döllemesiyle oluşan bireylerin
D. Diploit bir canlının diploit yumurtasından partenogenezle gelişen yeni bir bireyin
E. Planaryanın vücudunun ikiye bölünmesiyle oluşan bireylerin
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Temel Kavramlar:
- Eşeysiz üreme: Yeni bireylerin genetik yapısı ana bireyle birebir aynıdır (klonlanma gibi).
- Eşeyli üreme: Yeni birey, iki farklı bireyden gelen genetik materyali taşıdığı için genetik çeşitlilik gösterir.
| Şık | Üreme Türü | Genetik Yapı Atasıyla Aynı mı? | Açıklama |
|---|---|---|---|
| A) Ana bireyde oluşan bir tomurcuktan gelişen yeni bireyin | Tomurcuklanma (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Hidra ve bira mayası. Yeni birey mitozla oluştuğu için genetik olarak aynıdır. |
| B) Mitozla oluşan diploit spordan gelişen yeni bir bireyin | Vejetatif Üreme (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Eğrelti otu, mantarlar. Diploit sporlar mitozla çoğaldığı için genetik olarak aynıdır. |
| C) Hermafrodit iki canlının birbirini döllemesiyle oluşan bireylerin | Eşeyli Üreme | Farklı ❌ | İki farklı bireyin genetik materyali birleştiği için genetik çeşitlilik oluşur. |
| D) Diploit bir canlının diploit yumurtasından partenogenezle gelişen yeni bir bireyin | Partenogenez (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Su piresi, bal arıları. Partenogenezle oluşan birey, mitoz bölünme ile geliştiği için ana bireyle aynıdır. |
| E) Planaryanın vücudunun ikiye bölünmesiyle oluşan bireylerin | Rejenerasyonla Üreme (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Planarya bölünerek iki birey oluşturur. Mitoz bölünme olduğu için genetik olarak aynıdır. |
Eşeyli üreme genetik çeşitlilik oluşturur, çünkü iki bireyden gelen genetik materyal bir araya gelir.
Hermafrodit iki bireyin çapraz döllenme yapması, genetik olarak farklı bireylerin oluşmasına neden olur.
Diğer şıklar mitoz ve eşeysiz üreme içerdiği için genetik yapı birebir aynıdır.