10.Sınıf Güncel Çevre Sorunları ve İnsan Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5927
(MEBİ 20.01.2025 TYT Deneme Sınavı)
Bir göl ekosisteminde meydana gelen ötrofikasyon sürecinde aşağıdakilerden hangisinin en son gerçekleşmesi beklenir?
A. Alglerin hızla çoğalmasıB. Sudaki oksijenin azalması
C. Ayrıştırıcı faaliyetinin hızlanması
D. Suda yaşayan hayvanların azalması
E. Suya aşırı miktarda azot ve fosfor karışması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
- Bu soru, bir göl ekosisteminde gerçekleşen ötrofikasyon sürecinin hangi aşamasının en son gerçekleştiğini sorgulayan bir bilgi sorusudur.
- Ötrofikasyon, su ekosistemlerinde aşırı besin maddesi birikimi sonucu alglerin hızla çoğalması ve sonucunda sudaki oksijenin azalması sürecidir.
- Soru şıklarını incelediğimizde, ötrofikasyon sürecinin genel aşamalarını görüyoruz. İlk olarak, suya aşırı miktarda azot ve fosfor karışır (E şıkkı).
- Bu, genellikle tarım alanlarından yağmur sularıyla taşınan kimyasalların suya karışması sonucu olur. Bu besin maddeleri alglerin hızla çoğalmasına neden olur (A şıkkı).
- Alglerin hızla çoğalması, sudaki oksijenin tükenmesine ve ayrıştırıcı faaliyetlerin hızlanmasına yol açar (B ve C şıkları).
- Son olarak, sudaki oksijenin azalması ve ayrıştırıcı faaliyetlerin hızlanması, suda yaşayan hayvanların azalmasına neden olur (D şıkkı). Yani, bu sürecin en son aşaması suda yaşayan hayvanların azalmasıdır. Bu nedenle, doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 2.
5354
(2022-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Sürdürülebilir kalkınma, insan toplumlarının uzun süreli refahını sağlamak için onları destekleyen ekosistemlerin korunması gerektiğini öngören bir yaklaşımdır.
Sürdürülebilirliği sağlamak için,
I. Kişi başına düşen ekolojik ayak izi artırılmalıdır.
II. Biyoçeşitlilik kayıpları azaltılmalıdır.
III. Doğadaki bitkisel ve hayvansal kaynaklar kullanılırken bunların popülasyon büyüklükleri dikkate alınmalıdır.
Yargılarından hangileri uygulanabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız ll
C. Yalnız lll
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
- Sürdürülebilir kalkınma, ekosistemlerin korunması ve insan toplumlarının uzun süreli refahını sağlamak için önemlidir.
- Bu doğrultuda, biyoçeşitlilik kayıplarının azaltılması ve doğadaki bitkisel ve hayvansal kaynakların kullanımında popülasyon büyüklüklerinin dikkate alınması gerekmektedir.
- Dolayısıyla, II ve III. yargılar uygulanabilir ve sürdürülebilirliği sağlamak için önemli adımlardır. Bu nedenle, doğru cevap E şıkkıdır.
Soru 3.
5612
(MEBİ 20.01.2025 AYT Deneme Sınavı)
İlçe genelinde yapılan afiş yarışmasındaki posterlerden biri yukarıda verilmiştir.
Buna göre
I. Ekosistem için sürdürülebilirliğin önemi
II. Polimer maddelerin kullanımının sınırlandırılması
III. Sağlıklı bir gelecek için temiz çevrenin önemi
İfadelerinden hangileri bu yarışmanın konusu olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız III
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 4.
5272
(2012-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Bir ekosistemde çevre kirliliğinin artması sonucunda ayrıştırıcı popülasyonların büyüklüğünün hızla azalması, bu ekosistemdeki,
I. Temel üretici,
II. Birincil tüketici,
III. İkincil tüketici
Popülasyonlarından hangilerinin büyüklüğünü doğrudan etkiler?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 5.
5236
(2008-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Küresel ısınmada aşağıdakilerden hangisinin en son gözlenmesi beklenir?
A. Buzullarda erimeB. Kıyı ekosistemlerinde değişme
C. Deniz suyu seviyesinde yükselme
D. Hava sıcaklığı ortalamalarında artma
E. Atmosferdeki karbondioksit miktarında artma
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Bu soruda, küresel ısınmanın etkilerinin hangi sırayla ortaya çıktığı ve hangi olayın en son gözlenmesinin beklendiği sorgulanmaktadır. Küresel ısınma, atmosferdeki sera gazlarının (özellikle karbondioksit, metan ve su buharı) artması nedeniyle Dünya'nın sıcaklık ortalamasının yükselmesiyle oluşan bir süreçtir. Bu süreçte bazı etkiler hemen, bazıları ise dolaylı olarak ve daha uzun vadede gözlemlenir.
B. Kıyı ekosistemlerinde değişme (En son gözlenir – Doğru)
- Kıyı ekosistemlerinin değişmesi, deniz suyu seviyesindeki yükselme, tuzluluk oranındaki değişim ve habitat kaybı gibi faktörlerin birikmiş etkisiyle ortaya çıkar.
- Bu değişimler uzun bir süre gerektirir, çünkü kıyı ekosistemleri genellikle kademeli olarak etkilenir.
- Bu nedenle, küresel ısınmanın etkilerinin en son gözlenecek sonuçlarından biridir.
Soru 6.
5732
(2004-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Bir göle endüstriyel atık, tarımsal gübre ve evsel atıklarla taşınan fosfor ve azot tuzlarının artması, bu ekosistemde ötrofikasyona neden olur.
Ötrofikasyon, bu gölde aşağıdakilerden hangisine yol açmaz?
A. Derinlere doğru, göl suyunun oksijen derişiminde azalmaB. Besin piramidindeki basamak sayısında artma
C. Çökelmede (sedimantasyonda) artma
D. Derinlere doğru, göl suyunun ışık geçirgenliğinde azalma
E. Kokuşmada artma
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Bu soruda, ötrofikasyonun bir göl ekosistemine olan etkileri ve hangi durumun bu süreçte gerçekleşmeyeceği sorgulanmaktadır. Ötrofikasyon, suda fosfor ve azot gibi besin maddelerinin aşırı birikimi sonucu alglerin ve su bitkilerinin hızlı çoğalmasıyla başlayan ve ekosistemde büyük değişikliklere yol açan bir süreçtir. Bu süreç, genellikle gölün ekolojik dengesini olumsuz etkiler.
Ötrofikasyonun Ana Etkileri:
- Alglerin ve su bitkilerinin aşırı çoğalması.
- Suyun oksijen seviyesinin azalması.
- Işık geçirgenliğinin düşmesi.
- Organik maddelerin artışıyla birlikte çökeltinin ve kokuşmanın artması.
- Ötrofikasyon, biyolojik çeşitliliği ve besin piramidinin basamak sayısını artırmaz, aksine genellikle azaltır.
- Diğer etkiler (oksijen azalması, ışık geçirgenliği azalması, sedimantasyon ve kokuşma artışı) tipik ötrofikasyon belirtileridir.
Bu nedenle doğru cevap: B) Besin piramidindeki basamak sayısında artma.