Cevap: A

Grafikte oksijen miktarının zamanla azaldığı gösteriliyor. Bu, damardaki oksijenin dokuya verildiğini, yani oksijenin tüketildiğini gösterir.

🔍 Bu duruma uyan kılcal damarlar:

Oksijenli kan → dokuya gider → oksijen verir → miktar azalır.
Bu durum, sistemik dolaşımdaki (vücut genelindeki) kılcal damarlarda görülür:

✅ Karaciğer kılcal damarı

✅ Böbrek kılcal damarı

✅ Bacak kılcal damarı

✅ Mide kılcal damarı
Tüm bu organlarda oksijenli kan, dokulara oksijen bırakır.

❌ Akciğer kılcal damarı ise farklıdır: Burada karbondioksitçe zengin (kirli) kan, oksijen alır. Yani oksijen miktarı zamanla artar, azalmaz. Bu nedenle grafiğe uymayan tek seçenek budur.

✅ Sonuç: Bu grafik oksijenin azaldığı yani oksijenin dokulara verildiği damarları temsil eder. Akciğer kılcallarında ise oksijen alınır, azalmaz. Doğru cevap: A şıkkı

Cevap: B

Soruda anlatılan durum, kanın santrifüj edilmesiyle oluşan kanın bileşenlerine ayrılması sürecidir. Santrifüj işleminden sonra yoğunluklarına göre kan 3 tabakaya ayrılır:

🧪 Kan Santrifüj Edildikten Sonra:

En altta (X): Ağır maddeler (yoğunluğu yüksek): ➤ Alyuvarlar (eritrositler) ➤ Bazı akyuvarlar ve kan pulcukları (kısmî olarak)

Orta tabaka (ince beyaz tabaka - “buffy coat”): Akyuvarlar (lökositler) Kan pulcukları (trombositler)

En üstte (Y): Plazma: ➤ Su (%90+) ➤ Hormonlar (örneğin insülin) ➤ Plazma proteinleri (albumin, antikor vs.) ➤ Besin maddeleri (glikoz, amino asitler) ➤ Enzimler (örneğin tripsin)

Şimdi şıkları değerlendirelim:

✅ A. X → Alyuvar, Y → İnsülin Alyuvar → yoğun → X (dipte) İnsülin → hormon → plazmada → Y → Doğru

❌ B. X → Akyuvar, Y → Tripsin Akyuvar → orta tabaka (buffy coat), X kısmında değil Tripsin → enzimi → plazmada → Y kısmında olabilir → Akyuvar kısmı hatalı → Yanlış

✅ C. X → Alyuvar, Y → Albumin Albumin = plazma proteini → Y → Doğru

✅ D. X → Kan pulcukları, Y → Glikoz Kan pulcukları → buffy coat + bir kısmı X'e inebilir → kabul edilebilir Glikoz → plazmada → Y → Doğru

✅ E. X → Su, Y → Antikor Su → büyük oranda Y (plazma kısmında) bulunur → Bu biraz karışık ama antikor plazmada olur → Y doğru; X için “su” ifadesi teknik olarak yanlış yerde olabilir ancak bağlamda genel bilgi olarak kabul edilebilir. → Yine de en net hatalı ifade B şıkkıdır.

✅ Sonuç: Doğru cevap: B şıkkı ✅

Cevap: E

“Ak kan dolaşım sistemi” ifadesiyle kastedilen lenfatik sistemtir. Bu sistem için:

I. Atardamar bulunmaz. Lenf damarlarında arter veya arteriyel basınç yoktur; yalnızca tek yönlü kapaklı damar ağı vardır. ✅

II. Kanı kalpten dokulara taşır. Bu ifade kan dolaşımına (kardiyovasküler sisteme) aittir; lenf sistemi kan değil, lenf sıvısı taşır. ❌

III. Doku sıvısının fazlasını dolaşıma katar. Dokular arası fazla sıvıyı toplayıp en sonunda tekrar damar kanalıyla dolaşıma geri verir. ✅

IV. Vücudun bağışıklığında görev alır. Lenf düğümleri ve organlarında lenfositler üretir ve patojenleri “süzerek” bağışıklığı destekler. ✅

Dolayısıyla doğru seçenek I, III ve IV’tür. Cevap: E şıkkı

Cevap: A

Soruda istenen: Doku kılcallarından geçen kanın alyuvarlarında gerçekleşen olaylar.

Doku kılcalları ortamında ne olur?

• O₂ dokulara verilir, Hb'den ayrılır.

• CO₂ dokulardan kana geçer.

• CO₂ → H₂CO₃ → H⁺ + HCO₃⁻ tepkimesi olur.

• H⁺ iyonları alyuvar içinde hemoglobine bağlanarak tamponlanır. (Bu çok önemli!)

Şimdi seçeneklerdeki tepkimelere bakalım:

I. H₂CO₃ → CO₂ + H₂O ❌ Bu reaksiyon akciğer kılcallarında olur. Amaç CO₂’yi kana verip dışarı atmaktır.

II. Hb + H⁺ → HbH⁺ ✅ Evet, bu doku kılcallarında olur. CO₂ → H⁺ oluşturur ve H⁺, hemoglobine bağlanır. Böylece pH dengelenir (tampon sistem). Bu olay alyuvar içinde olur.

III. O₂ + Hb → HbO₂ ❌ Bu olay akciğerlerde olur. Oksijen solunumla alındığında hemoglobine bağlanır.

IV. H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ ❌ Bu reaksiyon akciğer kılcallarında olur. Amaç CO₂ üretmek ve dışarı atmaktır.

Sonuç: Doku kılcallarında, alyuvar içinde yalnızca II numaralı olay gerçekleşir. Dolayısıyla doğru cevap: A) Yalnız II

Cevap: E

Soruda kalbin sol karıncığından çıkan işaretli glikoz molekülünün, böbrek hücrelerinde solunum ile kullanıldığı ve oluşan karbondioksitin akciğerden atıldığı belirtilmektedir. Bu durumda glikozun izlediği dolaşım yolunu inceleyelim.

Glikozun İzlediği Yol:

1. Kalbin sol karıncığından çıkan kan, aort atardamarına gider.

• (Bu yüzden Aort Atardamarı (C) işaretli karbonu taşır.) ✅

2. Aorttan böbrek atardamarı yoluyla böbrek hücrelerine ulaşır.

3. Böbrek hücrelerinde glikoz solunumla parçalanır ve CO₂ açığa çıkar.

4. Oluşan karbondioksit böbrek toplardamarı ile taşınır.

• (Bu yüzden Böbrek Toplardamarı (B) işaretli karbonu taşır.) ✅

5. Kan alt ana toplardamarına geçer ve kalbin sağ kulakçığına gelir.

• (Bu yüzden Alt Ana Toplardamar (A) işaretli karbonu taşır.) ✅

6. Sağ karıncıktan akciğere gönderilir, alveol kılcallarında CO₂ verilir.

• (Bu yüzden Alveol Kılcalı (D) işaretli karbonu taşır.) ✅

7. Son olarak, CO₂ akciğerlerden soluk verme ile dışarı atılır.

Hangi Yapıda İşaretli Karbona Rastlanmaz?

• Karaciğer Üstü Toplardamarı (E), karaciğerden gelen kanı taşır.
• Böbrekten gelen CO₂ önce alt ana toplardamara gider, sonra akciğere taşınır.
• Bu süreçte karaciğer üstü toplardamarı devreye girmez.

Bu yüzden işaretli karbona rastlanmayacak yapı:
"E) Karaciğer Üstü Toplardamarı" ✅

Cevap: D

İnsan dolaşım sisteminde üç temel kan hücresi bulunur:

Alyuvarlar (Eritrositler), Akyuvarlar (Lökositler), Trombositler (Kan pulcukları)

Şimdi şıkları tek tek inceleyelim:

Çekirdeksiz olma (A) ❌

• Alyuvarlar (eritrositler) olgunlaştığında çekirdeğini kaybeder.
• Trombositler, megakaryosit hücrelerinden kopan parçalardır, çekirdekleri yoktur.
• Ancak akyuvarlar (lökositler) çekirdeklidir.
• Bu nedenle, ortak özellik değildir.

Solunum gazlarını taşıma (B) ❌

• Alyuvarlar, hemoglobin sayesinde oksijen ve karbondioksit taşır.
• Ancak akyuvarlar ve trombositler solunum gazı taşımaz.
• Bu nedenle, ortak özellik değildir.

Aktif hareket yapma (C) ❌

• Akyuvarlar (lökositler) amipsi hareket yapabilir.
• Ancak alyuvarlar ve trombositler aktif hareket yapamaz.
• Bu nedenle, ortak özellik değildir.

Kırmızı kemik iliğinde üretilme (D) ✅

• Alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler kırmızı kemik iliğinde üretilir.
• Bu tüm kan hücreleri için ortak bir özelliktir.
• Bu nedenle, doğru cevap budur.

Vücut savunmasında görev alma (E) ❌

• Akyuvarlar (lökositler) bağışıklık sisteminde görev alır.
• Ancak alyuvarlar ve trombositler vücut savunmasında rol oynamaz.
• Bu nedenle, ortak özellik değildir.

Sonuç:

İnsan dolaşım sistemine ait tüm kan hücrelerinin ortak özelliği, kırmızı kemik iliğinde üretilmeleridir.

Doğru cevap: "D" seçeneğidir. ✅

Cevap: C

İnsan kanında bulunan plazma proteinleri birçok önemli işlevi yerine getirir. Soruda verilen seçenekleri inceleyelim:

Kan osmotik basıncının ayarlanması (A) ✅

• Albumin, kanın osmotik basıncını düzenleyen en önemli proteindir.
• Kanın su dengesi korunarak sıvının damar içinde kalması sağlanır.
• Gerçekleştirilebilir.

Kanın damar dışında pıhtılaşmasının sağlanması (B) ✅

• Fibrinojen, damar dışına çıktığında trombin enzimi ile etkileşerek fibrin iplikçiklerini oluşturur ve kanın pıhtılaşmasını sağlar.
• Gerçekleştirilebilir.

Kanın damar içinde pıhtılaşmasının önlenmesi (C) ❌

• Normalde kan damar içinde pıhtılaşmaz, çünkü heparin gibi antikoagülan maddeler bunu engeller.
• Ancak, kan proteinleri doğrudan damar içinde pıhtılaşmayı önleyemez.
• Bu nedenle, gerçekleştirilemez.

Solunum gazlarının taşınması (D) ✅

• Hemoglobin, oksijen ve karbondioksit taşınmasını sağlayan bir kan proteinidir.
• Gerçekleştirilebilir.

Kılcal damar geçirgenliğinin ayarlanması (E) ✅

• Albumin ve diğer plazma proteinleri, damardaki sıvı dengesini koruyarak kılcal damarlardan sıvı çıkışını ve girişini düzenler.
• Gerçekleştirilebilir.

Sonuç:

Kan proteinleri, kanın damar içinde pıhtılaşmasını önleyemez. Bunu esas olarak heparin gibi antikoagülanlar yapar. Bu yüzden doğru cevap "C" seçeneğidir. ✅

Cevap: C

Grafikte O₂ (oksijen) ve CO₂ (karbondioksit) miktarlarının değişimi üç farklı damarda gösterilmektedir.

X bölgesi: CO₂ miktarı yüksek, O₂ miktarı düşük → Kirli kan taşıyan damar

Y bölgesi: CO₂ miktarı azalıyor, O₂ miktarı artıyor → Gaz alışverişinin olduğu yer (kılcal damarlar)

Z bölgesi: CO₂ miktarı düşük, O₂ miktarı yüksek → Temiz kan taşıyan damar

Bu durumu akciğer dolaşımı üzerinden açıklayalım:

Akciğer Atardamarı (X)

• Kalpten akciğere giden damardır.
• Kirli kan taşır (CO₂ fazla, O₂ az).
• X → Akciğer Atardamarı

Akciğer Kılcal Damarı (Y)

• Akciğer kılcal damarlarında gaz değişimi gerçekleşir.
• CO₂ miktarı azalırken O₂ miktarı artar.
• Y → Akciğer Kılcal Damarı

Akciğer Toplardamarı (Z)

• Akciğerden kalbe temiz kanı taşıyan damardır.
• O₂ miktarı yüksektir, CO₂ düşüktür.
• Z → Akciğer Toplardamarı

Bu tanımlara göre doğru seçenek:

C) X → Akciğer Atardamarı, Y → Akciğer Kılcal damarı, Z → Akciğer Toplardamarı ✅

Cevap: E

Lenf dolaşımı, vücutta hücreler arasındaki fazla sıvıyı toplamak, bağışıklık sistemine destek olmak ve yağda çözünen vitaminleri kan dolaşımına taşımak gibi önemli işlevleri yerine getirir. Eğer lenf dolaşımında bir bozukluk meydana gelirse, aşağıdaki problemler ortaya çıkabilir:

Doku sıvısı fazlasının kan dolaşımına katılamaması (I)

• Lenf damarları, hücreler arasındaki fazla sıvıyı toplar ve bu sıvıyı tekrar kan dolaşımına kazandırır.
• Eğer lenf dolaşımı bozulursa, bu sıvı birikir ve ödem (şişlik) oluşur.
• Bu durum ortaya çıkabilir. ✅

A, D, E, K vitaminlerinin kan dolaşımına katılamaması (II)

• Bu vitaminler yağda çözünen vitaminlerdir ve bağırsaklardan emilerek lenf dolaşımı yoluyla kana taşınır.
• Lenf dolaşımı bozulursa, bu vitaminlerin emilimi azalır ve vücutta eksiklikleri görülebilir.
• Bu durum ortaya çıkabilir. ✅

Bağışıklık sisteminde zayıflama (III)

• Lenf sistemi, bağışıklık hücreleri (akyuvarlar, özellikle lenfositler) içerir ve vücudu enfeksiyonlara karşı korur.
• Eğer lenf dolaşımı düzgün çalışmazsa, bağışıklık sistemi zayıflar ve vücut hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelir.
• Bu durum ortaya çıkabilir. ✅

Bu yüzden, I, II ve III'ün tamamı lenf dolaşımı bozukluklarında görülebilir.

Doğru cevap: E (I, II ve III)

Cevap: C

Öncelikle, kan ve serum arasındaki farkı anlamamız gerekir.

Kan, hücreler (alyuvarlar, akyuvarlar, trombositler) ve plazmadan oluşur.

Plazma, kandan hücreler çıkarıldığında geriye kalan sıvı kısımdır.

Serum, plazmadan fibrinojen ve pıhtılaşma faktörleri çıkarıldığında geriye kalan sıvıdır.

Verilen maddeleri inceleyelim:

1. Akyuvar (Lökositler) → Kan hücresidir, ancak serumda bulunmaz. ✅
2. Hormon → Plazmada çözünmüş olarak bulunur ve seruma geçer. ❌
3. Alyuvar (Eritrositler) → Kan hücresidir, ancak serumda bulunmaz. ✅
4. Hemoglobin → Alyuvarların içinde bulunur ve serumda yer almaz. ✅
5. Vitamin → Serumda bulunur, çünkü plazmada çözünmüş haldedir. ❌
6. Antikor → Bağışıklık sisteminin ürettiği proteinlerdir ve serumda bulunur. ❌

Doğru seçenek:

Kanda bulunan fakat serumda bulunmayan maddeler: Akyuvar (1), Alyuvar (3), Hemoglobin (4)

Bu maddeleri içeren seçenek: C) 1, 3 ve 4

Bu nedenle doğru cevap "C" seçeneğidir.