TYT 9.Sınıf Canlı Alemleri ve Özellikleri Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5774
(2023-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Kofulların çeşitli hücrelerdeki işlevleriyle ilgili,
I. Besin kofulları, içerdikleri besinlerin sindiriminde işlev gören enzimleri kendileri üretir.
II. Tatlı sularda yaşayan protistlerdeki kontraktil kofullar, fazla suyun hücreden uzaklaştırılmasında işlev görür.
III. Bitki hücrelerinde bulunan merkezi kofullar, küçük kofulların kaynaşmasıyla oluşur.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız IB. Yalnız III
C. I ve ll
D. ll ve lll
E. I, II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 2.
5430
(2012-Lisans Yerleştirme Sınavı-2 (LYS2))
I. Bazı proteinlerin amino asit dizisinin birbirine benzerlik göstermesi
II. Yaşadıkları ortamların birbirine benzerlik göstermesi
III. Ribozomal RNA’daki baz dizilerinin birbirine benzerlik göstermesi
IV. Bazı enzimlerin moleküler yapılarının birbirine benzerlik göstermesi
V. Besinlerinin birbirine benzerlik göstermesi
Yukarıdakilerden hangileri, farklı hayvan türlerinin akraba olduğunu göstermede kanıt olarak kullanılabilir?
A. I, II ve IIIB. I, III ve IV
C. II, III ve IV
D. II, IV ve V
E. III, IV ve V
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, canlılar arasındaki evrimsel akrabalığın hangi bilimsel verilere dayalı olarak ortaya konulabileceğini sorgulayan bir moleküler biyoloji ve evrim bilgisi sorusudur. Bu soruda öğrenciden beklenen, moleküler düzeyde güvenilir evrimsel kanıtları ayırt edebilmesidir. Canlıların evrimsel olarak akraba olup olmadığını anlamak için kullanılan bilimsel ve güvenilir moleküler kanıtlar şunlardır:
✅ Bilimsel Kanıt Olarak Kullanılabilir:
I. Amino asit dizisi benzerliği → Protein yapıları ortak ata gösterir.
III. rRNA baz dizisi benzerliği → Evrimsel ilişkilerde sık kullanılır çünkü yavaş değişir.
IV. Enzim yapısı benzerliği → Moleküler yapı benzerlikleri ortak genetik kökeni gösterir.
❌ Bilimsel Kanıt Olarak Kullanılamaz: II. Yaşadıkları ortam → Ortama uyum (adaptasyon) akrabalık göstermez, benzer evrim (konvergen evrim) olabilir.
V. Benzer beslenme → Canlılar benzer besinle beslense bile akraba olmayabilir. Örn: pandalar ve otçul dinazorlar.
🔍 Seçenek Analizi:
I. ✅ → Evrimsel akrabalıkta güçlü moleküler kanıttır.
II. ❌ → Konvergen evrim göstergesi olabilir, akrabalıkla doğrudan ilgisi yok.
III. ✅ → Moleküler filogenetikte en sık kullanılan yöntemlerden biridir.
IV. ✅ → Genetik benzerliğe ve ortak ataya işaret eder.
V. ❌ → Ortak yaşam alanı ya da yaşam şekli benzerliği gösterir, soy bağı göstermez.
Soru 3.
5953
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
İki canlının aynı tür olduğunu söyleyebilmek için aşağıdaki koşullardan hangisi tek başına yeterlidir?
A. ÇiftleşebilmeB. Aralarında verimli döller verebilme
C. Aynı sayıda kromozoma sahip olma
D. Benzer anatomik yapıya sahip olma
E. Aynı ekosistemde yaşama
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Tür kavramı, biyolojide "biyolojik tür tanımı" ile belirlenir.
- Aynı türden bireyler çiftleşerek verimli (üreyebilen) yavrular oluşturabilmelidir.
- Eğer çiftleşme sonucu oluşan yavrular kısırsa (üreyemiyorsa), bu bireyler farklı türlerdir.
Örneğin:
- At ile eşek çiftleştiğinde katır oluşur, ancak katır kısırdır.
- Bu yüzden at ve eşek aynı tür değildir.
- Ancak iki farklı at türü çiftleşip üreyebilen yavrular oluşturursa, bunlar aynı tür kabul edilir.
Soru 4.
5931
(2005-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Aşağıdaki tabloda I, II, III, IV olarak numaralandırılan bakteri, mantar, bitki ve hayvan hücrelerinin bazı yapısal özellikleriyle ilgili bilgiler verilmiştir.
Buna göre, I, II, III, IV numaralı hücrelerin ait olduğu canlılar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Bakteri Mantar Bitki Hayvan
A. I II IV IIIB. I III II IV
C. III IV I II
D. IV I II III
E. IV II III I
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D