Cevap: C

📚 Parankima Hücrelerinin Özellikleri: Parankima, bitkilerde farklı görevler üstlenen, genellikle canlı, ince çeperli, bol sitoplazmalı temel dokudur. Farklı alt türleri farklı işlevlerde görev alır:

Parankima ile yapılabilecekler:

A) Organik besin sentezi ✅ → Özellikle fotosentetik parankima (palizat ve sünger parankiması) bu görevi yapar.

B) Solunuma ihtiyacı olan dokulara oksijen sağlanması ✅ → Havalandırma parankiması, sucul bitkilerde hava boşluklarıyla gaz alışverişini kolaylaştırır.

❌ C) Terlemenin düzenlenmesi Yanlış. → Terleme, yaprak epidermisinde bulunan stoma hücreleri tarafından kontrol edilir. → Parankima bu işlevi gerçekleştiremez.

D) Su ve mineral madde iletimi ✅ → İletim parankiması, iletim demetlerine destek olarak iletimde görev alabilir.

E) Organik madde depolanması ✅ → Depo parankiması, nişasta, yağ, protein gibi maddeleri depolar.

✅ Sonuç: Parankima hücreleri "terlemenin düzenlenmesi" görevini yapamaz. 📌 Doğru cevap: C

Cevap: D

1. Sorunun Konusu: Bitkilerde iletim dokusu – Ksilem (odun boruları) yapısı ve işlevi Suyun ve mineral maddelerin kökten yapraklara taşınmasında görev alan hücre yapılarının özellikleri sorgulanıyor.

2. Sorunun Türü: Kavram bilgisi ve yapı-işlev eşleştirmesi

3. Öncül Analizi:

✅ I. “Olgunlaştıklarında çekirdek ve sitoplazmalarını yitirirler.” Doğru. Ksilem hücreleri (trake ve trakeid) ölü hücrelerdir. Olgunlaştıklarında çekirdek ve sitoplazmalarını kaybederler. Bu durum suyun kolay ve hızlı taşınmasını sağlar.

❌ II. “Bölünme yetenekleri zamanla artar.” Yanlış. İletim dokusu hücreleri, özellikle ksilem elemanları farklılaşmış ve ölü hücrelerdir, bölünme yetenekleri yoktur. Bu yetenek zamanla azalır, artmaz.

✅ III. “Hücrelerin uç uca gelen bölümlerinde su geçişine izin veren geçitler bulunur.” Doğru. Trake elemanlarının uçları perdeli veya delikli yapıdadır ve su geçişine olanak tanır. Bu da uzun mesafeli su taşınımını sağlar.

✅ Doğru Cevap: D – I ve III

Cevap: D

- Bu soru, bitkilerdeki stomaların açılmasında etkili olan faktörleri test etmektedir. Stomaların açılması, bitkilerin fotosentez yapabilmeleri ve gaz alışverişini gerçekleştirebilmeleri için önemlidir.

- I. şıkta, mezofil dokudaki hava boşluklarında karbon dioksit konsantrasyonunun düşmesi stomaların açılmasını sağlar çünkü bitkiler fotosentez sırasında karbon dioksit alırlar.

- III. şıkta ise, bekçi hücrelerindeki turgor basıncının artması stomaların açılmasına neden olur. Çünkü bekçi hücrelerindeki su miktarı arttıkça hücreler şişer ve stomalar açılır.

- II. şık ise, bekçi hücrelerinden komşu epidermis hücrelerine potasyum iyonlarının geçişi hızlanması stomaların açılmasına etkili değildir.

- Bu nedenle doğru cevap I ve III şıklarındaki durumların etkili olduğu "D) I ve III" şıkkıdır.

Cevap: B

- Bu soru, bitkilerin büyüme süreçlerine ilişkin temel bilgileri test etmektedir. Büyüme süreçleri bitkilerin yaşamında önemli bir rol oynar ve bitkinin boyunu uzatması (primer büyüme) ile bitkinin kalınlaşmasını sağlaması (sekonder büyüme) farklı işlevlere sahiptir. Bu nedenle, bitkilerin büyüme süreçlerini anlamak bitki biliminde önemli bir konudur. Şıklar arasında yapılan bir yanlışlık sorulmuştur.

- Doğru cevap olan B şıkkında, "Sekonder büyüme yalnızca dikotil çiçekli bitkilerde görülür." ifadesi yanlıştır. Sekonder büyüme, her iki grup bitkide de görülebilir. Yani, bu ifade yanlış olduğu için doğru cevap B şıkkıdır.

- Diğer şıklar ise doğru bilgiler içermektedir.

Cevap: E

Cevap: D

Bu soru mantık ve bilgi temelli bir fizyolojik analiz sorusudur. Bitkilerde ozmoz, ozmotik basınç ve turgor basıncı kavramlarını içeren temel su dengesi mekanizmalarını sorgular.

🌱 Kısaca Bilgi: Palizat parankiması hücreleri, yaprakta fotosentezin en yoğun gerçekleştiği hücrelerdir. Fotosentezle glikoz üretirler, bu da hücre içi ozmotik basıncı artırır ve su çekilmesini sağlar. Glikoz miktarı azaldığında: Hücre içindeki madde derişimi azalır. Bu da ozmotik basıncın düşmesine sebep olur. Ozmotik basınç azaldığı için su alma kapasitesi azalır. Bu da turgor basıncının azalmasına, yani hücrenin diriliğini kaybetmesine yol açar.

🔎 Öncül Analizi:

I. ✅ Glikoz azalınca ozmotik basınç düşer → hücre suyu tutamaz.

II. ✅ Glikoz bir ozmotik maddedir. Azalması ozmotik basıncı düşürür.

III. ❌ Tam tersi, ozmotik basınç düşünce su girişi azalır → turgor basıncı azalır.

Cevap: E

🔬 Şıkların ve ifadelerin analizi:

I. Eşeyli çoğalma ❌ Meristem doku tarafından doğrudan gerçekleştirilmez. Eşeyli çoğalma, çiçeklerin gelişimiyle ilgilidir. Meristem doku çiçeğin oluşumunu sağlar, ancak döllenme (eşeyli üreme) olayının kendisi farklı mekanizmalarla gerçekleşir (polen + yumurta hücresi → zigot). ✔️ Dolaylı etkisi vardır ama doğrudan gerçekleştirmez.

II. Enine kalınlaşma ✅ Meristem doku tarafından gerçekleştirilir. Lateral (yanal) meristem (kambiyum ve mantar kambiyumu) enine büyümeyi sağlar. ✔️ Doğrudan meristem etkinliğidir.

III. Boyuna büyüme ✅ Meristem doku tarafından gerçekleştirilir. Uç (apikal) meristem, kök ve gövde uçlarında bulunur → boyuna büyümeyi sağlar. ✔️ Bu da doğrudan meristemle ilgilidir.

IV. Eşeysiz çoğalma ✅ Meristem doku tarafından gerçekleştirilir. Eşeysiz çoğalma: Vejetatif yollarla (çelikle, yumruyla, gövdeyle vs.) Bu yapılardaki meristem hücreleri, yeni bitkiyi oluşturur. ✔️ Doğrudan meristem hücrelerinin bölünmesiyle gerçekleşir.