TYT 9.Sınıf Bakteriler Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5522
(2013-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Bazı maddelerin bir bakteri türü üzerindeki etkilerinin incelenmesi amacıyla yapılan bir deneyde; A diskine çamaşır suyu, B diskine lens solüsyonu, C diskine gargara sıvısı, D diskine ise sarımsak özütü emdirilmiştir. Daha sonra bu diskler, bu bakterinin kültürüne (1. durum) şekildeki gibi yerleştirilmiş (2. durum) ve 24 saat beklenmiştir (3. durum).
Buna göre 3. durumla ilgili olarak,
I. Bakterilerin çoğalmasında en fazla sarımsak özütü engelleyici etki göstermiştir.
II. Maddeler bakterilerin hücre duvarı sentezini engellemiştir.
III. Tüm maddeler bakterilerin çoğalmasında engelleyici etki göstermiştir.
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
→ Bu soru, bir deneyin sonucunda çıkan verileri yorumlama ve bu verilerden sonuç çıkarabilme yeteneğini ölçer. Soruda, farklı maddelerin bir bakteri türü üzerindeki etkileri incelenmiştir. Soru cümlesinde 3. durumla ilgili olarak hangi yargılara ulaşabileceğimiz sorulmuştur. 3. durumda, disklerin etrafında oluşan boşluklara bakarak hangi maddenin bakterilerin çoğalmasını ne kadar engellediğini görebiliriz.
→ I. yargıda, sarımsak özütünün bakterilerin çoğalmasında en fazla engelleyici etki gösterdiği söylenmiştir. Resme bakarak, D diskinin etrafındaki boşluğun diğer disklerden daha büyük olduğunu görüyoruz. Bu da sarımsak özütünün bakterilerin çoğalmasını diğer maddelerden daha fazla engellediğini gösterir. Yani I. yargı doğrudur.
→ II. yargıda, maddelerin bakterilerin hücre duvarı sentezini engellediği söylenmiştir. Ancak deney sonuçlarından bu sonuca ulaşmak mümkün değildir. Çünkü deney, maddelerin bakteri çoğalmasını engelleyip engellemediğini gösterirken, bu engellemenin hücre duvarı sentezi üzerinden mi yoksa başka bir mekanizma üzerinden mi olduğunu belirtmemiştir. Bu nedenle II. yargı yanlıştır.
→ III. yargıda, tüm maddelerin bakterilerin çoğalmasında engelleyici etki gösterdiği söylenmiştir. Resme bakarak, her bir diskin etrafında bir boşluk oluştuğunu görüyoruz. Bu da tüm maddelerin bakteri çoğalmasını bir dereceye kadar engellediğini gösterir. Yani III. yargı doğrudur. Sonuç olarak, doğru cevap E şıkkıdır yani I ve III yargıları doğrudur.
Soru 2.
5914
(2013-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Yeni keşfedilmiş bir bakteri türünün ışık varlığına bağlı olmaksızın ortamdaki hidrojen sülfürü kullanıp yaşamını sürdürdüğü tespit edilmiştir.
Bu bakteri türü ile ilgili olarak,
I. Kemoototroftur.
II. Fotoototroftur.
III. İsteğe bağlı anaerobtur.
Yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir?
A. Yalnız IB. Yalnız ll
C. Yalnız llI
D. I ve llI
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
→ Soruda, yeni keşfedilmiş bir bakteri türünün ışığa bağlı olmaksızın hidrojen sülfürü kullanarak yaşadığı belirtiliyor.
→ Bu durum, bakterinin enerji üretmek için inorganik bileşikler kullandığını gösterir. Bu tür canlılara kemoototrof denir. Yani I. yargı doğrudur.
→ Ancak, bakterinin ışığa bağlı olmadığı belirtildiği için, fotoototrof olamaz. Çünkü fotoototrof canlılar, enerjilerini ışıktan alırlar. Yani II. yargı yanlıştır.
→ Ayrıca, soruda bakterinin oksijen varlığına ihtiyaç duyup duymadığına dair bir bilgi verilmediği için, isteğe bağlı anaerob olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir.
→ İsteğe bağlı anaerob canlılar, hem oksijenli hem de oksijensiz ortamlarda yaşayabilirler. Yani III. yargı da yanlıştır. Bu nedenle, doğru cevap "Yalnız I" seçeneğidir.
Soru 3.
5949
(2023-YKS-Temel Yeterlilik Testi (TYT))
Bakteriler ve Protista alemine ait canlı türleri incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi her iki grup için ortak değildir?
A. Tek hücreli türlerin bulunmasıB. Fotosentez yapabilen türlerin bulunması
C. Hastalık yapabilen türlerin bulunması
D. Eşeysiz çoğalabilen türlerin bulunması
E. Fagositoz yapabilen türlerin bulunması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 4.
5701
(MEBİ 04.11.2024 TYT Deneme Sınavı)
Bakteriler ve mantarlar âleminde yer alan canlı türlerinde
I. Eşeysiz üreme ile neslin devam ettirilmesi,
II. Depo polisakkarit çeşidinin glikojen olması,
III. Ayrıştırıcı olanların sindirim enzimlerini ekzositoz ile hücre dışına salgılaması
Özelliklerinden hangileri ortak olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Sorunun Çözümüne Giderken
Soruda, bakteriler ve mantarlar arasındaki ortak özellikler soruluyor. Şimdi verilen ifadeleri tek tek inceleyelim:
Şıkların Değerlendirilmesi
✅ I. Eşeysiz üreme ile neslin devam ettirilmesi
✔ Doğru!
- Bakteriler ve mantarlar eşeysiz üreme yapabilir.
- Bakteriler bölünerek çoğalır (örneğin, ikili bölünme).
- Mantarlar sporla veya tomurcuklanma ile eşeysiz üreyebilir.
- Bu nedenle, I. madde her iki grupta da ortaktır.
✅ II. Depo polisakkarit çeşidinin glikojen olması
✔ Doğru!
- Bakterilerde ve mantarlarda depo polisakkarit olarak glikojen bulunur.
- Ökaryot canlılardan olan bitkilerde nişasta, hayvan ve mantarlarda ise glikojen bulunur.
- Bakterilerin bazı türlerinde de glikojen depo polisakkarit olarak görev yapabilir.
- Bu nedenle, II. madde de ortaktır.
❌ III. Ayrıştırıcı olanların sindirim enzimlerini ekzositoz ile hücre dışına salgılaması
Soru 5.
6194
(2008-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Bir tür bakteri, uygun besiyeri içeren beş petri kabına ekilmiştir. Bu türün farklı antibiyotiklere karşı direncini araştırmak amacıyla petri kaplarına K, L, M, N ve P antibiyotiklerinin farklı kombinasyonları eklenmiş ve kaplarda üreme olup olmadığı gözlenmiştir.
Kullanılan antibiyotik kombinasyonları ve bunların eklendiği kaplardaki bakterilerin üreme durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (Antibiyotiklerin birbirleriyle etkileşime girmediği kabul edilecektir.)
Buna göre, bu bakteri türü hangi antibiyotiğe karşı dirençli değildir?
A. KB. L
C. M
D. N
E. P
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 6.
5616
(2004-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Bir bakteri kültürünün bir damlası lam üzerine damlatılıp mikroskopta incelendiğinde, bakterilerin damlanın her yerine dağılmış olarak bulunduğu gözleniyor (Şekil 1). Bu damla lamelle kapatıldıktan sonra ise bakterilerin lamelin kenarlarında toplandığı gözleniyor (Şekil 2). Lamel kaldırılarak damlanın içine bir yeşil alg konulup lamel tekrar kapatıldıktan bir süre sonra, bakterilerin bir kısmının algin çevresinde toplanmaya başladığı gözleniyor (Şekil 3).
Bakterilerin dağılımında gözlenen bu değişikliklere,
I. Bakterilerin fermentasyon yapması,
II. Algin fotosentez yapması,
III. Bakterilerin oksijenli solunum yapması
Olaylarından hangileri neden olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 7.
5959
(2003-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Işıklı bir kültür ortamında, glikoz ve oksijenin varlığına ya da yokluğuna göre, bir bakteri türünün gelişimi incelenmiştir. Değiştirilen koşullarda, bakterinin üremesiyle ilgili sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablodaki bilgilere göre, bu bakteri türü ile ilgili olarak,
I. Heteretrof beslenir.
II. Ototrof beslenir.
III. Oksijenli solunum yapar.
IV. Oksijene gereksinimi yoktur.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız IIB. Yalnız III
C. I ve III
D. I ve IV
E. II ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D