Aşağıda harflerle belirtilmiş üç farklı canlının bazı özellikleri verilmiştir.
A ve B canlıları tek hücreli olup belirgin çekirdekleri ve zarla çevrili yapıları bulunmaz. C canlısı çok hücreli olup genetik materyali histon proteinine sarılıdır.
Harflerle belirtilmiş canlıların bu özelliklerinden yola çıkılarak her bir canlının hangi domainlere ait olabileceğine dair varsayımlarınızı nedenleriyle açıklayınız.
(MEB 1.Dönem 2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
Cevap İçin Tıklayınız...
A ve B canlılarında belirgin çekirdek ve zarla çevrili yapıları bulunmadığı için prokaryot hücre yapısındadır. Bakteri ve Arkeler prokaryot hücre yapısındadır. Dolayısıyla A ve B canlıları muhtemelen bakteri veya arke domaininden birine aittir. C canlısının genetik materyalinin histon proteine sarılı olması bu özellik Ökaryotlarda ve bazı arkelerde bulunur. C canlısı çok hücreli ve genetik materyali histon proteinine sarılı olduğu için domaini ökaryottur.
Aşağıda canlıların sınıflandırılmasındaki taksonomik kategoriler, bir şehrin yapılarına benzetilerek verilmiştir.
Tüm canlıları kapsayan büyük bir şehir düşünelim. Bu şehirde birçok farklı sokak ve apartman bulunmaktadır. Şehirdeki sokaklar, belirli grupları temsil eder. Örneğin “Omurgalılar sokağı,” omurgalı canlıları bir araya getirir. Her sokakta farklı apartmanlar bulunur. Bu apartmanlar, örneğin “Memeliler apartmanı,” memeli canlıları barındıran yapılardır. Her apartmanın içinde çeşitli daireler yer alır. Bu daireler, örneğin memeliler apartmanındaki bir daire “Etçiller”i (Carnivora) kapsar. Her dairenin içinde bir oda vardır. Örneğin etçiller dairesindeki bir oda “Kedigiller”i (Felidae) barındırır. Her odanın kapısı vardır ve bu kapıları açmak için anahtarlar gerekir. Bu anahtarlar örneğin Kedigiller odasındaki bir anahtar, “Panthera tigris”i (kaplan) temsil eder.
Bu benzetmedeki şehir ve yapıları kullanarak canlıların sınıflandırılmasındaki taksonomik kategorileri açıklayınız.
(MEB 1.Dönem 2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
Cevap İçin Tıklayınız...
Şehir (Canlılar Alemi): Şehir, tüm canlıları kapsayan büyük bir alanı temsil eder. Bu, canlılar alemini genel olarak ifade eder. Sokak (Şube): Sokaklar, belirli canlı gruplarını temsil eder. Örneğin “Omurgalılar Sokağı” omurgalı canlıları bir araya getirir bu da şube kategorisini ifade eder. Apartman (Sınıf): Sokaktaki apartmanlar, belirli canlı sınıflarını temsil eder. “Memeliler Apartmanı” memeli canlıları barındırarak sınıf kategorisini gösterir. Daireler (Takım): “Etçiller” ifadesi burada takımı temsil ediyor. Odalar (Aile): Her dairenin içindeki oda “Kedigiller” ailesi bu yapı aileyi temsil eder. Kapı (Cins): Odaların kapıları, cinsleri simgeler. Kedigiller odasındaki kapı, belirli bir cinsi ifade eder. Anahtar (Tür): Kapıları açmak için gereken anahtarlar belirli türleri tanımlar. Kedigiller odasındaki bir anahtar, “Panthera tigris” (kaplan) türünü temsil eder.
Ahmet, biyoloji dersinde türlerin ikili adlandırma sistemi hakkında bir sunum hazırlamaktadır. Carl Linneaus’un önerdiği ikili adlandırma sistemiyle, farklı bölgelerdeki bilim insanlarının aynı türe aynı isimle atıfta bulunmalarının önemini araştırır.
Ahmet’in sunum hazırlarken fark edebileceği gibi, Carl Linneaus’un ikili adlandırma sisteminin bilim dünyasında sağladığı kolaylıklar nelerdir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Ahmet, ikili adlandırma sisteminin dünya genelinde ortak bir dil oluşturarak türlerin tanımlanmasında karışıklığı önlediğini fark edebilir. Cins ve tamamlayıcı adın Latince kullanımı sayesinde her bilim insanı aynı türü aynı adla tanır, bu da bilimsel çalışmalarda iletişimi kolaylaştırır.
Biyoloji öğretmeni, öğrencilerinden yeni keşfedilen bir canlı türünün doğru sınıflandırılması gerektiğini düşündüklerinde, nasıl bir süreç izleyebileceklerini anlatmalarını ister. Öğrenciler, sınıflandırmada kullanılan özellikler hakkında tartışır.
Yeni keşfedilen bir canlı türünün doğru sınıflandırılması için öğrenciler hangi özelliklere dikkat etmelidir? Bu özelliklerin sınıflandırmadaki önemini açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Öğrenciler, yeni türün morfolojik, anatomik, fizyolojik ve genetik özelliklerine dikkat etmelidir. Ayrıca, DNA ve RNA dizilerinin incelenmesi de moleküler düzeyde akrabalık ilişkilerini anlamaya katkı sağlar. Bu özellikler canlıların doğal sınıflandırmasında temel kriterleri oluşturarak doğru gruplandırılmasını sağlar.
Melis, okul kütüphanesinde aradığı biyoloji kitabını kolayca bulmuştur. Kitapların tür ve konuya göre sınıflandırılması sayesinde aradığı kitabı bulmanın oldukça kolay olduğunu fark etmiştir. Bu durum ona biyoloji dersinde öğrendiği canlı sınıflandırmasını hatırlatır. Melis, kütüphane ve biyolojide yapılan sınıflandırma sistemleri arasındaki benzerliği düşünür.
Melis'in kütüphane ve biyolojik sınıflandırma arasındaki benzerliği düşündüğünde, canlıların sınıflandırılması ile ilgili fark edebileceği faydalar nelerdir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Melis, canlıların sınıflandırılmasının düzenli bilgi sistemleri oluşturduğunu ve canlı türleri arasında ilişki kurmayı kolaylaştırdığını fark edebilir. Canlıların sınıflandırılması, benzerlik ve farklılıkları incelemeyi kolaylaştırır, bilim insanları arasında ortak bir dil oluşmasını sağlar ve yeni türlerin doğru konumlandırılması ile biyolojik çeşitlilik daha iyi anlaşılır.
Zeynep, okulda modern sınıflandırma sistemi ile ilgili bir proje üzerinde çalışmaktadır. Projesi için çevresindeki bitki ve hayvanları gözlemleyip onları belirli bir sınıflandırma sistemine göre gruplandırması gerekmektedir. Zeynep’in kardeşi, ona aynı cinse ait fakat farklı türler bulması gerektiğini söyler. Zeynep bunun üzerine araştırma yapmaya karar verir.
Zeynep aynı cinse ait fakat farklı türlere örnek vermek istiyor. Ona hangi iki türü örnek olarak verebiliriz? Bu iki türün aynı cinse ait olmasının sınıflandırmadaki önemi nedir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Zeynep, aynı cinse ait fakat farklı türler olarak aslan (Panthera leo) ve kaplanı (Panthera tigris) örnek alabilir. İki türün de aynı cinse ait olması, genetik olarak oldukça yakın olduklarını ve birçok ortak özellik taşıdıklarını gösterir. Cins içindeki türler belirli özelliklerle ayrılır, ancak bu türlerin tamamı aynı cins kategorisinde sınıflandırılarak biyolojik olarak birbirine yakın oldukları ifade edilir.
Can, biyoloji dersinde canlıların sınıflandırılması konusunu işlerken, öğretmeni doğal sınıflandırmada kullanılan kategorilerin önemini vurgular. Öğretmeni, doğal sınıflandırmanın akrabalık ilişkilerini anlamak için yapıldığını belirtir ve öğrencilerinden bir canlı grubunun özelliklerini modern sınıflandırma kategorilerine göre sıralamalarını ister. Can, bu sıralamayı yapmak için örnek bir canlı seçmeye karar verir.
Can, bir memeli canlı olan kediyi (Felis catus) temel alarak bu canlının modern sınıflandırma basamaklarını âlemden türe doğru nasıl sıralayabilir? Bu sıralamanın doğal sınıflandırmadaki önemini açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Can, kediyi modern sınıflandırma basamaklarına göre şu şekilde sıralayabilir:
Ayşe ve sınıf arkadaşları, biyoloji dersinde bilimsel sınıflandırmanın nasıl yapıldığını öğrenirler. Ayşe, sınıf arkadaşlarına iki farklı canlının sınıflandırma basamaklarında aynı grupta yer alıp almadığını nasıl anlayabileceklerini sorar. Öğretmeni, aynı basamakta yer alan canlıların mutlaka daha üst basamaklarda da ortak gruplarda olduğunu, ancak üst basamakları paylaşanların alt basamaklarda farklılaşabileceğini açıklar.
Ayşe, iki farklı canlının sınıflandırma basamaklarında ortak gruplarda yer aldığını görmek için neye dikkat etmelidir? Bu iki canlının sınıflandırma basamaklarında farklılaşabileceği en küçük kategori nedir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Ayşe, iki canlının aynı grupta yer aldığını görmek için önce onların sınıf, şube veya âlem gibi üst basamaklarda olup olmadığını kontrol edebilir. Ancak, ortak üst gruplarda yer alan canlılar tür veya cins kategorilerinde farklılaşabilirler. Tür, sınıflandırmadaki en küçük birimdir ve en belirgin farklılıkları içerir.
Murat, sınıf arkadaşlarıyla birlikte sınıflandırma sistemi hakkında bir etkinlik yaparken bitkilerin adlandırılmasında “ikili adlandırma sistemi”nin nasıl kullanıldığını öğrenir. Öğretmeni, adlandırmada ilk kelimenin cins adı olduğunu, ikinci kelimenin ise türü tanımladığını anlatır. Murat, aynı cinse ait bazı bitki türlerini araştırırken bir cinsin farklı türlerinin nasıl adlandırıldığını merak eder ve bunu örneklerle öğrenmek ister.
Murat, ikili adlandırma sistemine göre aynı cinse ait ancak farklı türlere örnek vermek isterse hangi canlıları seçebilir? Bu adlandırma sisteminin sınıflandırmadaki önemini açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Murat, örnek olarak Pinus nigra (Karaçam) ve Pinus brutia (Kızılçam) türlerini seçebilir. Bu adlandırma sistemi, cins ve tür adlarıyla her canlıya özgü bir isim vererek bilim insanlarının canlıları tanımasını kolaylaştırır. Bu sayede farklı bölgelerde bulunan bilim insanları arasında canlılar hakkında ortak bir dil oluşturulmuş olur.
Ece, biyoloji dersinde taksonomi ve sınıflandırma hakkında bir proje ödevi alır. Projesinde çevresindeki farklı bitkileri ve hayvanları gözlemleyip modern sınıflandırma basamaklarına göre bir liste yapması gerekmektedir. Proje sürecinde öğretmeni ona, aynı türdeki canlıların kromozom sayılarının birbirine eşit olduğunu ancak bazı durumlarda farklı türlerin de aynı kromozom sayısına sahip olabileceğini açıklar. Ece bu bilgi üzerine aynı kromozom sayısına sahip farklı türlere örnekler bulmaya karar verir.
Ece’nin aynı kromozom sayısına sahip olmasına rağmen farklı türlerde olan canlılara örnek bulması için hangi iki canlıyı seçmesi uygun olur? Bu durumun türler arasındaki ilişkiyi açıklayan yönünü de belirtiniz.
Cevap İçin Tıklayınız...
Ece, insan (Homo sapiens) ve moli balığını (Poecilia latipinna) örnek alabilir. Her iki canlı türünün kromozom sayısı 2n=46’dır. Ancak farklı türlerde olmalarına rağmen aynı kromozom sayısına sahip olmaları, bu canlıların genetik özelliklerinin ve kromozom yapılarının farklı olduğunu gösterir. Kromozom sayısı, türleri ayıran tek özellik olmadığı gibi genetik çeşitlilik, türlerin benzer veya farklı özellikler taşımasına neden olur.
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Efeler-Aydın
info@biyolojihikayesi.com
................
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Hamza EROL