Canlılar ve Çevre

Doğru Cevap: C

Açıklama:

📘 Kavramların Kısa Tanımı: Bu soru, modifikasyon ve varyasyon kavramlarını örnekler üzerinden ayırt etmeyi ölçen bir kavram bilgisi ve örnek analiz sorusudur.

Modifikasyon: → Çevre koşullarına bağlı olarak ortaya çıkar. → Kalıtsal değildir. → Gen yapısı değişmez, genlerin çalışma biçimi değişir.

Varyasyon: → Genetik yapının farklı olmasıyla ortaya çıkar. → Kalıtsaldır. → Mayoz, döllenme, mutasyon gibi olaylarla oluşur.

🔍 Öncül Analizi:

1. ➡️ Varyasyon → Farklı renklerde yavruların oluşması genetik çeşitliliğe bağlıdır. ✔️ Kalıtsal bir farktır.

2. ➡️ Modifikasyon → Genetik yapı aynı ama çevresel faktörler (beslenme, ışık, aktivite vs.) boy farkına neden oluyor. ✔️ Kalıtsal değil, çevreye bağlı.

3. ➡️ Modifikasyon → Aynı genetik yapıya sahip bireylerde sadece sıcaklık değişince renk değişiyor. ✔️ Çevresel etki ile oluşan, kalıtsal olmayan bir durumdur.

4. ➡️ Varyasyon → Bu durum, çekinik genlerin bir araya gelmesiyle oluşur. ✔️ Kalıtsal bir farklılıktır.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, doğal seçilim mekanizmasıyla hangi biyolojik değişimlerin kazanıldığı bilgisini sorgulayan bir evrimsel biyoloji sorusudur.

Doğal seçilim, çevreye daha iyi uyum sağlayan bireylerin hayatta kalıp üreme şansının artmasıdır. Bu süreçte doğrudan kazandırılan şey adaptasyondur.

Mutasyon ve kalıtsal varyasyon ise doğal seçilimin ham maddesidir; yani önce oluşurlar, sonra doğal seçilim tarafından seçilirler, doğal seçilimle oluşturulmazlar.

🔍 Öncül Analizi:

I. ✅ Doğal seçilimle kazanılır. → Ortama uyum sağlayan özelliklerin nesiller boyunca seçilmesiyle adaptasyon ortaya çıkar. ✔️ Doğru.

II. ❌ Doğal seçilimle oluşmaz. → Mutasyon, DNA'da kendiliğinden veya çevresel etkilerle meydana gelen değişikliktir. → Seçilimden bağımsız olarak rastgele oluşur. ✔️ Doğal seçilim mutasyonu seçebilir ama onu oluşturmaz.

III. ❌ Doğal seçilimle oluşmaz. → Kalıtsal varyasyonlar, mayoz, döllenme ve mutasyon gibi olaylarla oluşur. → Doğal seçilim bu varyasyonlar içinden en uyumlu olanları seçer.

Doğru Cevap: C

Açıklama:

Bu soruda farklı organizmaların benzer çevre koşullarına maruz kaldıklarında kazandıkları ortak özellikler sorgulanmaktadır.

C şıkkındaki "İnsanların farklı kan gruplarına sahip olması" ifadesi, çevresel faktörlerin bir sonucu değildir; bunun sebebi genetik çeşitliliktir. Bu yüzden doğru cevap C şıkkıdır.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, çeşitli enerji kaynaklarının çevre üzerindeki etkilerini, özellikle asit yağmurları oluşumuna katkılarını değerlendirmeye yönelik bir çevre bilgisi sorusudur.

Asit yağmurları, fosil yakıtların yanmasıyla atmosfere yayılan kükürt dioksit (SO₂) ve azot oksitlerin (NOx) su buharıyla birleşip sülfürik asit (H₂SO₄) ve nitrik asit (HNO₃) gibi bileşikler oluşturması sonucu ortaya çıkar. Bu durum genellikle kömür, petrol gibi fosil yakıtların kullanıldığı yerlerde görülür.

🔍 Öncül Analizi:

I. ✅ Asit yağmuruna neden olur → Termik santrallerde genellikle kömür veya petrol gibi fosil yakıtlar yakılır. → Bu yanma sonucu havaya SO₂ ve NOx gazları salınır. ✔️ Bu gazlar asit yağmurlarına sebep olur.

II. ❌ Asit yağmuruna neden olmaz → Güneş panelleri ile enerji üretilirken yakıt yakılmaz, dolayısıyla kirletici gaz çıkışı yoktur. ✔️ Çevre dostudur.

III. ❌ Asit yağmuruna neden olmaz → Rüzgâr türbinleri elektrik üretirken herhangi bir kimyasal yakma işlemi gerçekleşmez. ✔️ Bu da çevre dostudur.

Doğru Cevap: A

Açıklama: ​

Bu soruda, bir ekosistemdeki çeşitli canlıların üreme ve gelişme dönemlerinde meydana gelen zamansal değişikliklerin temel nedeni sorgulanmaktadır. Belirtilen değişiklikler, canlıların yaşam döngülerinde belirgin bir şekilde daha erken gerçekleşen olayları ifade etmektedir.​

🌿 Soru Tipi: Kavramsal Bilgi Sorusu Bu soru, canlıların çevresel faktörlere nasıl tepki verdiğini ve bu tepkilerin ekosistem üzerindeki etkilerini anlamayı gerektirir. Özellikle, iklim değişikliğinin biyolojik olayların zamanlaması üzerindeki etkisini kavramak önemlidir.​

🔍 Öncül Analizi:

Bitkilerin yaklaşık 1 hafta erken çiçeklenmesi: Bu durum, sıcaklık artışları ve mevsimsel değişikliklerle ilişkilidir.​

Kuşların ortalama 9 gün erken kuluçkaya yatması: Kuşlar, çevresel sıcaklık ve besin availability gibi faktörlere bağlı olarak üreme zamanlarını ayarlayabilirler.​

Kurbağaların yaklaşık 7 hafta erken çiftleşmesi: Amfibiler, su sıcaklığı ve nem gibi çevresel koşullara duyarlıdır ve bu koşullardaki değişiklikler üreme zamanlarını etkileyebilir.​

Bu değişikliklerin ortak noktası, hepsinin çevresel koşullardaki değişikliklere, özellikle de sıcaklık artışlarına bağlı olarak daha erken gerçekleşmesidir.​

✅ Doğru Cevap: A) İklim değişikliği İklim değişikliği, küresel sıcaklıkların artmasına ve mevsimlerin kaymasına neden olur. Bu da canlıların yaşam döngülerinde değişikliklere yol açar, örneğin bitkilerin daha erken çiçek açması, kuşların daha erken kuluçkaya yatması ve kurbağaların daha erken çiftleşmesi gibi.

📚 Ek Bilgi: İklim değişikliği, sadece bireysel türlerin yaşam döngülerini değil, aynı zamanda türler arası etkileşimleri de etkileyebilir. Örneğin, bir bitki türünün daha erken çiçek açması, o bitkiyle beslenen böceklerin henüz aktif olmadığı bir döneme denk gelebilir, bu da hem bitki hem de böcek popülasyonları üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, modifikasyon kavramının tanımını doğru biçimde ayırt edebilmeyi ölçen klasik bir kavram bilgisi sorusudur.

Modifikasyon, çevre şartlarının etkisiyle bir canlının fenotipinde (görünüşünde veya işleyişinde) meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliktir. DNA'da bir değişiklik olmaz, yani genetik yapıya değil, genlerin işleyişine etki edilir. Kalıtsal değildir → yani gelecek nesillere aktarılmaz.

🔍 Öncül Analizi:

I. ✅ Modifikasyonun tam tanımıdır. → Sıcaklık, ışık, besin gibi faktörler bazı genlerin aktif/pasif olmasına neden olabilir. → Örnek: Himalaya tavşanlarında tüy rengi sıcaklığa göre değişir. ✔️ Bu ifade modifikasyonu açıklar.

II. ❌ Bu tanım mutasyona aittir. → DNA dizisinde kalıcı değişiklik olur. → Kalıtsaldır. ❌ Bu, modifikasyon değildir.

III. ❌ Bu tanım varyasyon (çeşitlilik) ve rekombinasyon konusuna girer. → Yeni bireylerde genetik kombinasyonlar farklı olabilir ama bu modifikasyon değildir.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, fenotipik farklılıkların kalıtsal mı yoksa çevresel mi olduğunu ayırt edebilmeyi test eden klasik bir modifikasyon–mutasyon–kalıtım bilgisi sorusudur.

Fenotip, bir canlının dış görünüşüdür (göz rengi, çiçek rengi, yaprak büyüklüğü vb.). Bu farklılıklar bazen genetik (kalıtsal) nedenlerle, bazen de çevresel nedenlerle oluşur. Soru, yalnızca kalıtsal olanı sormaktadır.

🔍 Şık Analizi:

A) ✅ Kalıtsaldır → Göz rengi farklılığı genetik yapıdan kaynaklanır. → Bu özellik yavrulara aktarılabilir. ✔️ Doğru cevaptır.

B) ❌ Çevreseldir (modifikasyon) → Işık miktarı gibi çevresel bir faktörün etkisiyle yaprak gelişimi değişmiştir. → Kalıtsal değildir.

C) ❌ Çevresel etkidir (modifikasyon) → Genetik olarak aynı olan larvalar farklı besinlerle beslendiklerinde farklı fenotiplere dönüşür. → Kalıtsal değildir.

D) ❌ Modifikasyondur → Işık miktarı pigment oluşumunu etkiler. → Genetik yapı değişmemiştir.

E) ❌ Çevreseldir (modifikasyon) → Toprak pH'ı çiçek rengini etkiler, fakat genetik yapıda değişiklik yoktur.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, kardeşlerin aynı anne ve babaya sahip olmalarına rağmen genetik olarak neden farklı olduklarını açıklayabilmeyi hedefleyen temel bir genetik bilgisi sorusudur.

Her çocuk anne ve babasından gelen genetik materyalin bir kombinasyonunu taşır. Ancak her çocuk farklı bir sperm ve farklı bir yumurta hücresinden oluştuğu için, genetik yapıları birbirinden farklı olur.

Bu farklılığın temel nedeni, eşey hücrelerinin mayoz bölünmeyle oluşması ve bu süreçte meydana gelen: Crossing-over (parça değişimi) ve Homolog kromozomların rastgele ayrılması gibi olaylardır.

🔍 Şık Analizi:

A) ✅ Doğru → Mayoz bölünme, genetik çeşitliliği sağlar. → Her sperm ve yumurta hücresi farklı gen kombinasyonları taşır. ✔️ Bu nedenle kardeşler birbirinden farklı olur. Doğru cevaptır.

B) ❌ Yanlış → Bu durum çevresel faktörlerle oluşan fenotipik farklılıktır, genetik (kalıtsal) farklılık değildir.

C) ❌ Yanlış → Bu, modifikasyondur. → Soruda kalıtsal materyal farklılığından bahsedildiği için bu uygun değildir.

D) ❌ Yanlış → Her birey, annesinden 23, babasından 23 kromozom alır → toplam 46 → Sayı değişmez, sadece içerik farklı olur.

E) ❌ Yanlış → Bu durum gelişimsel farklılıkla ilgilidir, genetik materyal farklılığı ile değil.

Doğru Cevap: C

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, Y kromozomunun genetik araştırmalarda neden tercih edilebileceğini, özellikle de mutasyonların takibi açısından avantajlarını sorgulayan bir genetik bilgisi sorusudur.

Y kromozomu, sadece erkeklerde bulunur ve babadan oğula değişmeden geçer. X kromozomu ile homolog olmayan bölgeleri vardır. Bu bölgelerdeki genler, tek başlarına (allelsiz) bulunduklarından dolayı, üzerlerinde oluşan her mutasyon fenotipe yansır. Bu da bilim insanları için mutasyonları görmek ve takip etmek açısından büyük bir avantaj sağlar.

🔍 Öncül Analizi:

I. ❌ Bu bilgi doğrudur ancak mutasyon araştırmalarıyla doğrudan ilgisi yoktur. → Cinsiyet belirlenmesini açıklayan bir özelliktir, mutasyonların izlenebilirliğiyle ilgili değildir.

II. ❌ Bu durum, aktarımı sabit kılar ama bu tek başına mutasyonun fenotipte görünmesini garanti etmez. → Takip açısından faydalı olabilir ama asıl neden bu değildir.

III. ✅ Bu doğrudan en önemli etkendir. → X kromozomundan karşılık gelen bir alel olmadığı için, Y üzerindeki mutasyonlar doğrudan fenotipe yansır. → Bu da **mutasyonun oluşup oluşmadığını gözlemlemeyi kolaylaştırır. ✔️ Bu nedenle araştırma için en etkili gerekçedir.

Doğru Cevap: B

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, doğal seçilimin evrim sürecindeki rolünü anlamaya yönelik klasik bir evrim bilgisi sorusudur. Doğal seçilim, çevreye en iyi uyum sağlayan bireylerin yaşama ve üreme şansının artması sürecidir. Mutasyonlar ise rastgele oluşan, DNA’daki değişikliklerdir. Doğal seçilim mutasyon oluşturmaz, sadece oluşmuş olan mutasyonların seçilmesini sağlar. Dolayısıyla doğal seçilim, yeni mutasyon oluşturmaz, var olanlar arasından seçim yapar.

🔍 Şık Analizi:

A) ✅ Doğal seçilim etkili olur. → Ortama uygun özellikte olanlar seçilir → adaptasyon oluşur.

B) ❌ Doğal seçilim bu olayda etkili değildir. → Mutasyonlar rastgele oluşur. → Çevreye veya seçilim baskısına bağlı olarak meydana gelmezler. ✔️ Bu doğal seçilimin değil, mutasyonun konusudur. 🔑 Doğru cevaptır.

C) ✅ Evet, doğrudan etkilidir. → Uyumlu aleller korunur, uyumsuzlar azalır → frekanslar değişir.

D) ✅ Evet → Doğal seçilim sayesinde bazı genotipler daha fazla yaşar ve ürer.

E) ✅ Doğrudan doğal seçilimin tanımıdır. → En uyumlu fenotip → daha çok yaşar → daha çok yavru bırakır.

Doğru Cevap: C

Açıklama:

📘 Konu Bilgisi: Bu soru, benzer çevre koşullarının farklı türlerde benzer uyumsal özellikler (adaptasyonlar) oluşturması durumunu test eden bir evrimsel biyoloji – konvergent (yakınsak) evrim sorusudur. Farklı türlerde benzer çevre koşulları benzer fonksiyonel yapılar oluşmasına neden olabilir. Bu olaya yakınsak evrim (konvergent evrim) denir. Bu özellikler benzer görevleri yapar ama farklı atasal kökenlere sahiptirler. Yani homolog değil, analog yapılardır.

🔍 Şık Analizi:

A) ✅ Örnek bir yakınsak evrimdir. → Balık (balık türü) ve yunus (memeli) farklı sınıftadır. → Ortak yaşam ortamı (su) → benzer vücut şekli → analog uyum ✔️ Uygun örnektir.

B) ✅ Ortak çevre koşuluna (karanlık) benzer tepkidir. → Farklı türler benzer şekilde gözlerini kaybedebilir → uyumsal benzerlik ✔️ Uygun örnek.

C) ❌ Bu evrimsel bir uyum değil, genetik varyasyondur. → Ortamdan etkilenmez. → Aynı tür (insan) içinde, farklı çevrelerden bağımsız genetik farklılıktır. ✔️ Bu örnek değildir. 🔑 Doğru cevap.

D) ✅ Toprağı kazan köstebek, karıncayiyen, tavşan gibi hayvanlar → Farklı türler, aynı işlev (kazma) → benzer yapı ✔️ Uygun örnek.

E) ✅ Farklı sınıflar (böcek ve kuş), aynı işlev (uçmak) → farklı yapılar → Benzer çevresel baskı → analog organlar ✔️ Uygun örnek.

Doğru Cevap: E

Açıklama:

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, doğal seçilim, varyasyon ve çevresel değişimlerin popülasyon yapısı üzerindeki etkilerini anlamaya yönelik bir evrimsel biyoloji analiz sorusudur. Bu deneyler, evrimsel biyolojide sanayileşme melanizmi adı verilen klasik bir örneğe, yani Biston betularia (sanayi kelebeği) deneyine dayanmaktadır. Bu örnekte, çevre koşulları değiştikçe farklı fenotipe (renge) sahip bireylerin hayatta kalma şansı değişir.

🔍 Öncül Analizi:

I. ❌ Yanlış → Deneyde bu kanıtlanmamıştır, sadece çeşitli renklerde bireyler zaten var (varyasyon). → Mutasyon değil, doğal seçilim ortamın etkisiyle bazı renklerin avantajlı hale gelmesiyle ilgilidir. → Dolayısıyla çevre koşulları mutasyon oluşturmaz, sadece mevcut varyasyonları seçer.

II. ✅ Doğru → Beyaz renk baskın gibi görünse de, popülasyonda siyah renk geni hâlâ vardır (genetik varyasyon). → Bu bireylerin sayısı az olsa da bu durum tür içi kalıtsal çeşitliliğin göstergesidir.

III. ✅ Doğru → Beyaz gövdeli ağaçlarda siyah kelebekler daha çok yakalanmış, → Siyah gövdeli ağaçlarda ise beyaz kelebekler daha çok av olmuş. → Yani hangi renk daha iyi kamufle oluyorsa, o daha çok hayatta kalmış → bu doğal seçilimdir.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, tür içi kalıtsal varyasyonların (genetik çeşitliliğin) oluşum mekanizmalarını sorgulayan temel bir genetik ve evrim sorusudur. Kalıtsal varyasyon, bir türün bireyleri arasındaki genetik farklılıklardır. Bu farklılıklar sayesinde her birey birbirinden az da olsa farklıdır. Kalıtsal varyasyonun kaynağı olan olaylar:

Mutasyon: DNA’da ani değişiklikler → yeni genler/alleller

Krossing over: Mayozda kromozomların parça değişimi → yeni gen kombinasyonları

Mayoz bölünme: Kromozomların rastgele ayrılması

Döllenme: Farklı eşey hücrelerinin birleşmesi → yeni birey

🔍 Şık Analizi:

A) ❌ Varyasyon oluşturmaz, oluşan varyasyonları seçer. → Doğal seleksiyon; zaten var olan kalıtsal farklılıklar arasından uyumlu olanları seçen süreçtir. ✔️ Doğru cevap budur.

B) ✅ Genetik çeşitliliğin en temel kaynağıdır. → Yeni genler ortaya çıkarabilir. ✔️ Varyasyon oluşturur.

C) ✅ Mayoz I’de kromozomların parça değiş tokuşu yapmasıdır. → Yeni alel kombinasyonları oluşur. ✔️ Varyasyonu arttırır.

D) ✅ Rastgele gamet birleşimi → yeni bireylerde yeni gen kombinasyonları ✔️ Genetik çeşitliliği sağlar.

E) ✅ Bağımsız ayrılma + krossing over içerir → Her gamet birbirinden farklı olur. ✔️ Varyasyonun temel kaynaklarından biridir.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, doğal seçilim yoluyla hangi biyolojik özelliklerin popülasyonda kazanıldığını sorgulayan temel bir evrim bilgisi sorusudur. Doğal seçilim, çevreye daha iyi uyum sağlayan bireylerin hayatta kalıp daha çok üremesiyle işleyen bir mekanizmadır. Bu süreçte yeni özellikler oluşturulmaz, mevcut kalıtsal çeşitlilik (varyasyon) içinden uygun olanlar seçilir. Dolayısıyla mutasyon ve kalıtsal varyasyon, doğal seçilimden önce var olan olaylardır. Adaptasyon (uyum) ise doğal seçilimle sonuç olarak ortaya çıkar.

🔍 Öncül Analizi:

I. Adaptasyon ✅ Doğal seçilimin sonucudur. → Çevreye en iyi uyum sağlayan bireyler seçilir → zamanla popülasyon bu uyuma sahip bireylerden oluşur. ✔️ Doğal seçilimle kazanılır.

II. Mutasyon ❌ Doğal seçilimle oluşmaz. → Mutasyonlar DNA’da kendiliğinden ya da dış etkenlerle meydana gelir. → Doğal seçilim, bu mutasyonlardan yararlı olanları seçebilir ama oluşturmaz.

III. Kalıtsal varyasyon ❌ Doğal seçilimle oluşmaz. → Varyasyon; mutasyon, mayoz, döllenme gibi olaylarla oluşur. → Doğal seçilim, bu varyasyonlar üzerinde etkili olur, yani seçer, oluşturmaz.

Doğru Cevap: E

Açıklama:

📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, çevresel etkilerin ekosistem üzerindeki uzun vadeli sonuçlarını ve doğal seçilimin insan etkisiyle nasıl tetiklenebileceğini değerlendiren bir ekoloji ve evrimsel biyoloji sorusudur.

DDT gibi tarım ilaçları başlangıçta zararlı böcekleri öldürerek başarı sağlar. Ancak zamanla bazı böcekler bu kimyasallara karşı genetik direnç geliştirir (doğal seçilim). Bu ilaçlar yalnızca zararlıları değil, yararlı böcekleri de öldürebilir. Ayrıca, çevreye karışan bu ilaçlar su ekosistemlerini kirletir, bu da balık ve kurbağa popülasyonlarında düşüşe yol açar.

🔍 Öncül Analizi:

I. ✅ Doğru → DDT'ye dirençli genlere sahip bireyler hayatta kalır, ürer → zamanla popülasyon dirençli hale gelir. ✔️ Doğal seçilimin sonucudur.

II. ✅ Doğru → Tarım ilaçları zararlı–yararlı ayrımı yapmaz. → Arılar, tozlaştırıcılar gibi ekolojik dengeyi sağlayan canlılar da etkilenir. ✔️ Zararlıların kontrolsüz çoğalmasına neden olabilir.

III. ✅ Doğru → İlaç kalıntıları suya karışır → biyoakümülasyon (besin zincirinde birikme) oluşur. → Kurbağalar ve balıklar gibi su canlıları zarar görür. ✔️ Ekosistem çökmesine katkı sağlar.

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📘 Konu Bilgisi: Bu soru, çevresel değişikliklerin (yağış miktarı) popülasyon içindeki varyasyonlara etkisini inceleyen bir grafik yorumlama ve doğal seçilim analizi sorusudur.

Varyasyon: Aynı tür içinde farklı özelliklere sahip bireylerdir (örneğin K, L, M... gibi).

Doğal seçilim: Çevresel koşullara en iyi uyum sağlayan varyasyonlar avantaj kazanır.

Grafiklerde farklı yıllarda yağış değişiyor, buna bağlı olarak da farklı varyasyonların birey sayısı değişiyor.

🔍 Şık Analizi:

A) ❌ Yanlış → Grafikte her yıl varyasyonların birey sayısı değişiyor. → K ve L varyasyonları 3. yıl tamamen elenmiş, P ve R gibi varyasyonlar artmış. ✔️ Popülasyonun devamı, uyum sağlayan varyasyonların artışıyla olur; sabitlik yoktur. 🔑 Bu şık yanlıştır. → Doğru cevap.

B) ✅ Doğru → Grafiklerde varyasyon eğrileri yağış miktarına bağlı olarak yer değiştiriyor. → Örneğin M, 1. yılda en çok bireye sahipken, 3. yılda azalmış.

C) ✅ Doğru → Tüm grafiklerde toplam birey sayısı (yaklaşık 12.000) korunmuş. → Yalnızca dağılım değişmiş.

D) ✅ Doğru → Her yıl farklı varyasyon öne çıkıyor. → Bu uyum farkını gösterir.

E) ✅ Doğru → K ve L gibi varyasyonlar, 3. yılda tamamen kaybolmuş. → Bu, doğal seçilimle elenmedir.

Doğru Cevap: B

Açıklama:

Bu soru, doğal seçilimin etkileri ile ilgilidir. Sorunun türü: Bilgi ve kavram karşılaştırma sorusu.

🔍 Kısaca bilgi: Doğal Seçilim Nedir? Doğal seçilim, çevresine daha iyi uyum sağlayan bireylerin hayatta kalma ve üreme şansının artması sürecidir. Bu süreçte: Alel ve genotip frekansları değişebilir. Uygun fenotipli bireyler seçilir ve korunur. Ancak mutasyonlar, doğal seçilimin değil; kendiliğinden (rastgele) oluşan genetik değişimlerin ürünüdür.

🔎 Şıkların Analizi:

A) ✔ Canlıların ortama uyumu doğal seçilimin direkt sonucudur.

B) ❌ Mutasyonlar, genetik materyalde tesadüfi olarak oluşur. Doğal seçilim mutasyon yaratmaz, sadece var olan mutasyonların etkisini belirler.

C) ✔ Uyumlu bireylerin yaşayıp diğerlerinin elenmesiyle alel frekansı değişir.

D) ✔ Doğal seçilim sonucunda bazı genotipler avantajlı hale gelir, bu da frekans değişimine yol açar.

E) ✔ En uygun fenotipli bireylerin hayatta kalması doğal seçilimin tanımıdır.

✅ Doğru Cevap: B) Popülasyonlarda yeni mutasyonların ortaya çıkmasında Çünkü doğal seçilim mutasyon oluşturmaz, yalnızca seçim yapar.

Doğru Cevap: D

Açıklama:

💡 Yorum: Öğrencilerin çoğu (ve senin gibi çok dikkatli yorumlayanlar da), "yoğunluk giderek artıyor" ifadesine odaklanıp: "Rekabet artar → besin bulmak zorlaşır → enerji harcaması sürekli artar" diyerek eğri 5'i seçer. Bu oldukça mantıklıdır ve gerçek yaşamda da karşılığı vardır. Ama ÖSYM burada başka bir biyolojik prensibi temel almıştır:

🧠 ÖSYM'nin Dayandığı Yaklaşım (Ekolojik Büyüme ve Taşıma Kapasitesi): Popülasyon başlangıçta azdır, rekabet yok denecek kadar az → enerji harcaması düşük. Popülasyon büyürken kaynaklar hâlâ yeterlidir → enerji harcaması az kalmaya devam eder. Popülasyon taşıma kapasitesine yaklaşınca, rekabet artar → enerji harcaması yükselir. Taşıma kapasitesi aşıldığında, bireylerin enerji harcaması çok hızlı şekilde artar.