Bitkiler Alemi Konusuna Ait Sayfa

Konu Detayı Sayfası

Bitkiler Alemi

Canlılar Dünyası

Canlı Alemleri ve Özellikleri

1588

5. Bitkiler Alemi

► Tamamı çok hücreli ve ökaryot canlılardır.

► Gece gündüz O2'li solunum yaparlar. Fotosentezi ise sadece gündüz yaparlar.

► Tam parazit bitkiler (Küsküt otu gibi) hariç tüm bitkiler fotosentez yaparak ototrof beslenirler.

► Klorofilleri kloroplastlarında bulunur. Klorofil ile ışık enerjisini biyokimyasal enerjiye çevirerek besinlerde depolarlar ve besin üretirler.

► Besin kaynağı olarak CO2'yi kullanırlar.

► Fotosentez ile glikoz ve diğer besin monomerlerini (amino asit, yağ asidi, vitamin vb.) sentezlerler.

Glikozun fazlasını; nişasta olarak depo ederler. (Kök, gövde, yumru, tohum, meyve gibi yapılarında)

► Fotosentezde hidrojen kaynağı olarak H2O'yu kullanarak O2 üretirler. Bu O2'yi atmosfere verirler.

► Bitkilere renk veren ve fotosentezde görev alan Plastitler bulunur.

Hücre duvarları vardır ve selülozdan oluşur.

► Bitkilerde sınırsız büyüme görülür. (Meristem = Bölünür Doku ile)

► Bitkilerde sinir sistemi bulunmaz

► Bitkiler; bitkisel hormonlar üretirler. Bu hormonlar bitki gelişimi, çiçeklenme, meyve olgunlaşması, çimlenme vb.olayları düzenler.

► Bitkilerde pasif hareket görülür. Aktif yer değiştirme yapamazlar. Bitkilerdeki hareket; yönelme (tropizma) ya da durum değiştirme (nasti) şekillerinde olur. Örneğin; ayçiçek bitkisinin güneşe yönelmesi bir tropizma hareketidir. Küstüm otu bitkisine dokunulunca yapraklarını kapatması durum değiştirme hareketidir.

► Üretici (ototrof) oldukları için besin zincirinin ilk basamağında yer alırlar. Fotosentez ile ürettikleri besinleri hem kendileri kullanır hem de besin zincirindeki diğer canlılara aktarırlar.

Yarı parazit veya tam parazit olan türleri vardır. Bu bitkiler diğer bitkilerin üzerinde yaşarlar. Yarı parazit olan ökse otu gibi bitkiler fotosentez yapabilirler. Ancak tam parazit olan küsküt otu gibi fotosentez yapamazlar.

► Bitkilerde yapraklar mumsu bir madde olan Kütin ile kaplanmıştır. Kütin yaprakta Kutikula tabakasını oluşturur. Kutikula bitkide su kaybını önler.

► Yaprakların alt ve üst yüzeyinde ise; O2 - CO2 değişimini ve terlemeyi sağlayan Stoma (Gözenek) denilen açıklıklar bulunur. Gözenekler fotosentez yapabilen, açılıp kapanma özelliğinde olan hücrelerdir. Bitkide gaz giriş çıkışını ve terlemeyi kontrol eder.

► Bitkilerin toprak üstü kısımlarına Sürgün Sistemi, toprak altı kısımlarına ise Kök Sistemi denir.

Sürgün Sistemde; gövde, dal, yaprak, çiçek, meyve gibi yapılar bulunur.

Kök sistemde ise; topraktan su ve mineral alımını sağlayan kökler bulunur.

► Bitkilerde eşeysiz ve eşeyli üreme görülür. Eşeysiz üremeleri; Vejetatif Yolla (kök, gövde, yapraklar kullanılarak) olur. Eşeyli üremeleri ise; sporlar ya da tohumlarla olur. Tohum çiçekten oluşur.

► Çiçek; bitkinin üreme organıdır.

► Yaprak; bitkinin fotosentez yapan organıdır.

► Gövde; kök ile yapraklar arasında madde iletimini sağlar.

► Kök; bitkiyi toprağa bağlar ve topraktan su, mineral vb.maddeleri alır.

Bitkiler Alemi
Tohumsuz = Çiçeksiz Bitkiler (Sporlu Bitkiler) Tohumlu = Çiçekli Bitkiler
Damarsız Çiçeksiz Bitkiler Damarlı Çiçeksiz Bitkiler Açık Tohumlu (Kozalaklı) Kapalı Tohumlu
Tek Çenekli Çift Çenekli

Kara Yosunu

Eğrelti Otu

Çam Ağacı

Mısır

Yer Fıstığı

Tohumsuz ve Tohumlu Bitkilerin Karşılaştırılması
Tohumsuz Bitkiler Tohumlu Bitkiler
Tohum, çiçek ve meyve oluşumu yoktur. Tohum, çiçek ve meyve oluşturabilirler.
Üreme hücreleri spor hücreleridir. Eşeyli üreme tohum ile olur.
Vejetatif üreme görülmez. Vejetatif üreme görülür. (Eşeysiz)
Metagenez ile ürerler. Eşeyli ve eşeysiz ürerler.
Damarsız (kara yosunu, ciğer otu) ve damarlı (eğrelti, kibrit otu) türleri vardır. Damarlı olanlarda iletim demetleri bulunur. Tamamı damarlıdır ve iletim demeti bulundururlar.
Çoğu gerçek kök, gövde ve yaprak bulundurmaz. Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.
İlk damar oluşumu (iletim demetlerinin oluşumu) eğrelti otunda görülür. Bütün türlerinde damar oluşumu (iletim demeti) görülür.
Açık ve Kapalı Tohumlu Bitkilerin Karşılaştırılması
Açık Tohumlu Bitkiler (Kozalaklılar) Kapalı Tohumlu Bitkiler
Tamamı çok yıllıktır. Tek ya da çok yıllık türleri vardır.
Tohumları meyve ile örtülü değildir. Kozalakların içinde açıkta bulunur. Tohumları meyve ile çevrilidir.
Odunsu gövde taşırlar. Hem otsu hem de odunsu gövde taşıyan türleri vardır.
Kazık kök bulunur. Hem kazık hem saçak kök taşıyan türleri vardır.
Çok çeneklidirler. (Polikotiledon) Tek (Monokotiledon) ve çift çenekli (Dikotiledon) türleri vardır.
Dört mevsim yeşildirler. Genellikle kışın yaprak dökerler. (Zeytin gibi bitkiler hariç)
İğne yapraklıdırlar. Yaprakları geniş yapılıdır.
Dört mevsim yeşildirler. Genellikle kışın yaprak dökerler. (Zeytin gibi bitkiler hariç)
İğne yapraklıdırlar. Yaprakları geniş yapılıdır.
Kök ve gövdelerinde enine büyümeyi sağlayan Kambiyum bulunur. Tek yıllıklarda Kambiyum bulunmaz, çok yıllıklarda bulunur.
Eşeyli üremelerinde tek döllenme olur. Döllenme ile sadece embriyo oluşur. Eşeyli üremelerinde çift döllenme olur. Çift döllenme ile embriyo ve besi doku (endosperm) oluşur.
Tohum içindeki besi doku (endosperm) döllenmeden oluştuğu için (n) kromozomludur. Tohum içindeki besi doku döllenmeyle oluştuğu için (3n) kromozomludur.
Tek Çenekli ve Çift Çenekli Bitkilerin Karşılaştırılması
Tek Çenekli Çift Çenekli
Tohumları tek parçadan (çenekten) oluşur. Tohumları iki parçadan (iki çenekten) oluşur.
Otsu gövdeye sahiptirler. Genellikle odunsu gövdeye sahiptirler.
Saçak kök taşırlar. Kazık kök taşırlar.
Tek yıllıktırlar. Hem tek hem çok yıllık olabilirler.
Yaprakları paralel damar taşır. Yaprakları ağsı damar taşır.
Kök ve gövdelerinde kambiyum bulunmaz. Kambiyum bulunur.
Kapalı iletim demeti vardır. (Kambiyum olmadığı için) Açık iletim demeti vardır. (İletim demetlerini her yıl kambiyum oluşturduğu için)
Çiçekteki parçalar (taç yapraklar) üç veya üçün katları şeklindedir. Çiçekteki parçalar dört veya beşin katları şeklindedir.

Bazı Önemli Notlar

► Tam parazit bitkilerde klorofil bulunmaz. Bu nedenle fotosentez yapamazlar.

► Bitkilerde damar olarak kabul edilen yapılar İletim Demetleridir.

► İletim demetleri;

♦ Su ve minerallerin taşındığı Ksilem (Odun Borusu)

♦ Organik besinlerin taşındığı Floem (Soymuk Borusu) yapılarından oluşur.

♦ İletim demetleri mikroskopta görülebilen yapılardır.

♦ Tek çenekli bitkilerin yapraklarında paralel damar, çift çenekli bitkilerin yapraklarında ise ağsı damar görülür.

► Damarsız, çiçeksiz bir bitki olan Kara Yosunlarında iletim demetleri yoktur.

► İlk iletim demetine Eğrelti Otunda rastlanır.

► Bütün bitkilerde tohum oluşumu gerçekleşmez. Çiçeksiz bitkiler tohum yerine spor hücreleri ile çoğalır.

► Bitkilerde gövde ya da dallardan çıkan yaprakların ana görevi fotosentez yapmaktır.

► Bitkilerdeki kök yapıları; kazık kök ve saçak kök şeklinde olabilir. Kazık kök; çift çenekli olan bitkilerde, saçak kök ise tek çenekli bitkilerde bulunur.

► Çok yıllık bitkilerde enine büyümeyi (kalınlaşmayı) sağlayan Kambiyum bulunur.

► Kambiyum her yıl yeni yaş halkalarını oluşturarak enine büyümeyi sağlar.

► Yaş halkalarına bakarak bitkinin yaşı tespit edilebilir.

► Tek çeneklilerde kambiyum yoktur.

► Bitkilerde döllenme ile önce tohum sonra meyve oluşur.

► Meyve dişi üreme organındaki yumurtalıktan gelişir.

Bitkilerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi

► İnorganik maddelerden organik besin üreterek Heterotrof canlıların temel besin kaynağını oluştururlar.

► Fotosentez ile ürettikleri O2, atmosferdeki O2'nin büyük bir oranını oluşturur.

► İnsanlar için besin ve barınma kaynağıdırlar.

► İlaç, kozmeik, boya, ahşap ve kağıt endüstrisinde kullanılırlar.

► İnşaat sektörü ve biyoyakıt üretiminde kullanılırlar.

► Yanma ve solunum olayları sonucu oluşan CO2'yi fotosentezde kullanarak besine dönüştürürler. Atmosfer ve sulardaki O2 - CO2 dengesini korurlar.

► Mevsimlerin düzenlenmesinde, erozyonun önlenmesinde ve toprağın zenginleştirilmesinde rol oynarlar.

► Pek çok canlıya yaşam ortamı sunarlar.

► Su döngüsüne katkı sağlar, çevre kirliliğini önlerler.

► Küresel ısınmayı engellerler.

► Çeşitli bitkilerin yaprak ve tohumları içecek olarak da kullanılır.

Konu İle İlgili Sorular

BiyolojiHikayesi

Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!

Bilgilerimiz

Adres

Efeler-Aydın

Email

info@biyolojihikayesi.com

Phone

................

Bülten

© Biyoloji Hikayesi. All Rights Reserved. Designed by Biyoloji Hikayesi
Distributed By: Hamza EROL